Nadprodukcja plastiku to jedno z największych zagrożeń dla naszego środowiska naturalnego. Śmieci, które rozkładają się nawet do tysiąca lat, znajdywane są w głębinach mórz i na szczytach gór. Ale plastik jest zmorą nie tylko ekologiczną. Każdego dnia mamy z nim styczność, korzystając z wielu przedmiotów codziennego użytku: w nim przechowujemy kosmetyki, zabieramy jedzenie na wynos czy wznosimy toasty na imprezach w terenie. Czy każdy plastik jest zagrożeniem dla naszego zdrowia? Czy ma znaczenie, jakie jego rodzaje są wykorzystywane do przechowywania żywności? Szukamy odpowiedzi.
Jak podaje Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska w 2017 r. w samych tylko Stanach Zjednoczonych wyprodukowano 14,5 miliona ton opakowań plastikowych. Liczba ta nie uwzględniła jednak opakowań takich jak naczynia i sztućce jednorazowe, butelki czy torby na śmieci, ponieważ nie kwalifikują się one jako dobra stałe. Jeśli dane miałyby uwzględnić i tę kategorię, liczba ta, chociaż i tak już zastraszająca, pewnie by się zwielokrotniła. Dzięki wzrostowi świadomości ekologicznej coraz więcej mówi się o tym, aby ograniczać kupowanie i wykorzystywanie produktów wykonanych z plastiku. Żeby robić to z korzyścią nie tylko dla natury, ale i własnego zdrowia, warto wiedzieć, które jego rodzaje są dla nas najbardziej szkodliwe.
Rodzaje plastiku
Okazuje się, że nawet sięgając po produkty wykonane z tego materiału, możemy wybierać mniejsze zło. Wystarczy, że uważnie przyjrzymy się symbolowi znajdującemu się na spodzie opakowania. Umiejętne rozkodowanie cyfry zawartej w grafice o kształcie trójkąta wskaże nam, z jakich substancji wykonany jest ten konkretny plastik i czy rzeczywiście jest dla nas szkodliwy:
1. PET to politereftalan etylenu. Jedno z najczęściej pojawiających się oznaczeń, typowe dla popularnych opakowań jednorazowego użytku czy butelek z napojami do spożycia na zimno. Jak podają źródła ten rodzaj materiału nie zawiera bardzo szkodliwego bisfenolu A (znanego lepiej jako BPA) i nie jest kwalifikowany jako toksyczny. Dla bezpieczeństwa opakowań PET nie należy podgrzewać ani używać ponownie.
2. HDPE to polietylen wysokiej gęstości. Kwalifikowany jako jeden z bezpieczniejszych rodzajów plastiku. Tak oznaczone opakowania nadają się do przechowywania żywności oraz do powtórnego użytku. Wykorzystywany jest m.in. do produkcji próżniowych opakowań do zastosowania w kuchni.
3. PVC to polichlorek winylu. Jest powszechnie wykorzystywany do produkcji opakowań niespożywczych, takich jak rury, w przemyśle elektronicznym i elektrotechnice do izolacji przewodów i kabli lub pokrywania powierzchni sportowych. W związku z tym, że podczas jego spalania wydzielają się dioksyny, silnie trujące chemiczne związki należące do rodzaju chlorowanych węglowodorów aromatycznych, ten rodzaj plastiku nie powinien mieć kontaktu z produktami spożywczymi ani kosmetycznymi.
4. LDPE to polietylen niskiej gęstości. Znajdziemy go najczęściej w torebkach foliowych czy folii spożywczej oraz produktach branży farmaceutycznej. Mimo że jest dopuszczony do powtórnego użytku i kontaktu z żywnością (z niego wykonane są niektóre opakowania na sosy), nie jest uznawany za tak bezpieczny jak plastik z oznaczeniem 2 i 5. Jest mało odporny na ciepło, dlatego należy ograniczać jego ekspozycję na wysokie temperatury.
5. PP to polipropylen. Jeden z najbezpieczniejszych dla zdrowia plastików, nie zawiera związków toksycznych. Najczęściej wykorzystywany do produkcji opakowań do żywności, również tych wielokrotnego użytku. Zastosowanie ma również w branży budowlanej i elektrycznej, w produkcji m.in. rur, izolacji przewodów elektrycznych czy folii ochronnych. Jest bardzo nietrwały w kontakcie w wysokimi temperaturami.
6. PS to polistyren. Najczęściej spotykamy go w formie spienionej, jako styropian. Mimo że wydziela toksyny i nie powinno się go stosować do wytwarzania opakowań na żywność, czasami wykorzystywany jest jako materiał do produkcji jednorazowych opakowań na wynos, kubków i pokrywek do napojów.
7. INNE/ OTHER Najbardziej niebezpieczna dla zdrowia, bo nie dookreślona kategoria, w której znajdziemy m.in. toksyczny bisfenol A (BPA). Badania pokazują, że BPA może zaburzać działanie układu hormonalnego, oddziałując na organizm w sposób podobny jak estrogen. Naukowcy przestrzegają, że nadmierny kontakt z tym związkiem może mieć znaczący wpływ na owulację, być jedną z przyczyn niepłodności oraz zaburzać proces dojrzewania. Dla bezpieczeństwa przy produktach tej kategorii szukaj dodatkowego oznaczenia „BPA free”.
Jak korzystać z plastiku bezpiecznie?
Jeśli nie jesteś w stanie w pełni wyeliminować plastiku, ze swojego otoczenia, staraj się zminimalizować jego szkodliwy wpływ na zdrowie, stosując te proste zasady:
– Do przechowywania żywności używaj tylko opakowań z oznaczeniem 2 i 5
– Nie podgrzewaj żywności w plastikowych opakowaniach, chyba że na etykiecie wyraźnie zaznaczono, że nadaje się ono do takich celów
– Nie używaj powtórnie butelek PET i unikaj ich ekspozycji na słońce i intensywne światło
– Wybieraj opakowania z dodatkowym oznaczeniem „BPA-free”
– Unikaj opakowań jednorazowego użytku wykonanych ze styropianu. Nie myj opakowań plastikowych w zmywarce, chyba że znajdują się na nich wyraźne wskazania do tego celu
– Unikaj jakiegokolwiek działania wysoką temperaturą (ekspozycja na słońce, mycie w zmywarce, wlewanie gorących napojów, podgrzewanie w mikrofalówce) na opakowania z grupy 7
W miarę możliwości wybieraj opakowania alternatywne. W redakcji staramy się wprowadzać w życie kroki takie jak kupowanie produktów na wagę we własnych, materiałowych torebkach wielokrotnego użytku, przechowywanie żywności w szklanych słoikach czy korzystanie z własnych siatek na zakupy. I do tego Cię również zachęcamy!
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
