Oczko w rajstopach, zbyt długa kolejka w sklepie, kiedy bardzo nam się śpieszy, kłótnia z przypadkowym nieznajomym na ulicy – niemal codziennie przydarzają nam się małe rzeczy, które mogą wyprowadzić nas na chwilę z równowagi. Jednak takie okazjonalne sytuacje stresowe, o których szybko zapominamy, pozostają bez większego wpływu na nasz ogólny dobrostan. Bez wątpienia natomiast może zagrozić mu chroniczny stres. Czym dokładnie jest?
Czym jest chroniczny stres?
Innowacyjne techniki oddechowe pomagające redukować napięcie mięśniowe. Aplikacje do rozładowywania negatywnych emocji. Dieta wspierająca układ nerwowy. Nie masz wrażenia, że świat wellness jest zdominowany przez poszukiwanie nowych sposobów na to, aby zmniejszać wpływ stresu na nasze życie? My nie mamy wątpliwości, wiemy jednak, że nie jest to po prostu branżowa fanaberia. Jak wynika z największego brytyjskiego badania dotyczącego stresu:
– Niemal 75% ankietowanych regularnie czuło niemożliwy do opanowania stres,
– 46% przyznało, że stres negatywnie wpływał na ich nawyki żywieniowe,
– 29% z powodu stresu zaczęło pić lub zwiększyło ilość spożywanego alkoholu na co dzień,
– 16% w ramach opanowywania stresu zaczęło palić,
– 51% dorosłych poddawanych codziennemu stresowi zaczęło odczuwać objawy depresji, a 61% miało napady lękowe,
– 32% dorosłych przyznało się do myśli samobójczy wywoływanych przewlekłym stresem,
– Do najczęściej wymienianych stresorów zaliczono: niepewną sytuację finansową, porównywanie się do innych, brak akceptacji swojego wyglądu oraz niepewną sytuację mieszkaniową.
Niestety, na naszym rodzimym poletku sytuacja nie wygląda lepiej. Polacy są bowiem jednym najbardziej zestresowanych narodów w Europie. Według raportu Mind Health Centrum Zdrowia Psychicznego „Kondycja psychiczna Polaków”, z 2022 r., aż 62% Polaków przynajmniej raz w tygodniu doświadcza stresu, a jedynie 9% przyznaje, że w ogóle nie odczuwa jego działania. Czym stresujemy się najbardziej? Na liście negatywnych bodźców, które odbierają nam wewnętrzny spokój, znajdują się przede wszystkim:
– Rosnące koszty życia,
– Inflacja,
– Sytuacja zawodowa,
– Troska o zdrowie swoje i najbliższych,
– Spłata kredytów hipotecznych,
– Sytuacja polityczna,
– Sytuacja w domu,
– Problemy z partnerem/ partnerką,
– Zanieczyszczenie środowiska.
Skumulowanie tych czynników oznacza nic innego jak chroniczny stres. Czym dokładnie on jest? Chroniczny stres to ciągła reakcja układu nerwowego na sytuacje stresujące, które utrzymują się przez długi okres czasu. W odróżnieniu od krótkotrwałego stresu, który może być naturalną reakcją na określone sytuacje tu i teraz ten rodzaj stresu nieustannie wpływa na organizm i psychikę, często trwając przez miesiące, a nawet lata.
Jak chroniczny stres wpływa na organizm?
Wyobraź sobie, że bardzo nie lubisz wysokich temperatur i ktoś każe Ci spędzić czas w pokoju o 100 °C. Nie brzmi to jak wyjątkowo przyjemne doświadczenie, ale o ile musisz zgodzić się na zamknięcie w takich warunkach na nie dłużej niż 10 minut, i nie częściej niż raz na miesiąc, jesteś w stanie to przeżyć bez większego uszczerbku na ogólnym dobrostanie. A co jeśli miałoby to miejsce każdego dnia, w kilku interwałach po 30 minut? Twoje ciało i umysł pewnie bardzo szybko odczułyby negatywne skutki. W analogiczny sposób działa na Ciebie chroniczny stres. Przeciąża, wyniszcza, osłabia zarówno fizyczne jak i emocjonalne aspekty Twojego „ja”. Oto najbardziej niebezpieczne konsekwencje, które może spowodować chroniczny stres:
Trudności w koncentracji: Chroniczny stres może całkowicie zmienić Twoją produktywność w pracy i odwrócić uwagę od wartościowego czasu z najbliższymi po godzinach, ponieważ może utrudniać skupienie uwagi i utrzymanie koncentracji.
Problemy z pamięcią: Masz wrażenie, że ciągle Ci coś umyka? Nie pamiętasz, co masz do zrobienia, gubią Ci się nazwisk osób i nazwy miejsc? To też może być sygnał, że działa na Ciebie chroniczny stres – osoby go doświadczające częściej miewają trudności z zapamiętywaniem i przetwarzaniem informacji.
Pogorszenie zdrowia psychicznego: Osoby, na które działa chroniczny stres, mogą mieć zwiększoną podatność na rozwój depresji czy zaburzeń lękowych.
Bezsenność: Stałe napięcie psychiczne i fizyczne, które jest bardzo namacalną konsekwencją działania chronicznego stresu, może prowadzić do zaburzenia naturalnego rytmu dobowego, powodując trudności z zasypianiem i regularne wybudzanie się.
Zmiany nastroju: Osoby doświadczające chronicznego stresu mogą mieć tendencję do zmian nastroju, w tym do niekontrolowanej irytacji, złości czy apatii.
Wzrost ryzyka chorób serca: Chroniczny stres może prowadzić do zwiększonego ciśnienia krwi. W dłuższych okresach czasu może to zacząć wywierać wpływ na na układ sercowo-naczyniowy, przyczyniając się do wzrostu ryzyka chorób serca.
Zaburzenia układu pokarmowego: Chroniczny stres może wpływać negatywnie na układ pokarmowy, prowadząc do problemów żołądkowych, takich jak wrzody czy zespół jelita drażliwego.
Osłabienie układu immunologicznego: Chroniczny stres może sprawić, że częściej będziesz się przeziębiać lub zapadać na choroby sezonowe; dzieje się tak dlatego, że osłabia on funkcje odpornościowe organizmu.
Uzależnienia: Chroniczny stres to coś, czego nie da się przepracować w jeden dzień. Dlatego niektórzy ludzie, aby chociaż na chwilę nie odczuwać jego negatywnych skutków i poprawić (od razu zaznaczamy – pozornie!) jakość swojego życia, sięgają po uzależniające substancje, takie jak alkohol czy narkotyki.
Szkodliwe nawyki żywieniowe: Mimo że jedzenie może wydawać się mniej szkodliwym środkiem zaradczym niż substancje odurzające, kompulsywne jedzenie, czyli po prostu zajadanie stresu, może doprowadzić do negatywnych konsekwencji zdrowotnych, zarówno tych fizycznych, jak i psychicznych.
Obniżenie poczucia własnej wartości: W związku z tym, że chroniczny stres mocno ingeruje w to, w jaki sposób działa nasza psychika, może on również wpływać na obniżenie samooceny. Kiedy w dłuższych okresach czasu czujemy, że nie możemy sobie poradzić ze stresującym nas bodźcem, możemy stracić poczucie siły, sprawczości i pewności siebie.
Problemy w relacjach: Stres może wpływać na zdolność do radzenia sobie w relacjach interpersonalnych, prowadząc do konfliktów z innymi ludźmi. Ponadto osoby zmagające się z chronicznym stresem mogą unikać towarzystwa, co może prowadzić do izolacji społecznej i zamknięcia na poznawanie nowych, ubogacających życie osób.
Czy wiesz, że jedną z najskuteczniejszych metod na niwelowanie skutków chronicznego stresu na co dzień jest aktywność fizyczna? Więcej o tym, jak sport wpływa na organizm, kiedy nerwy sięgają zenitu, piszemy TU.
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
