Odporność psychiczna to nasz wewnętrzny mechanizm pomagający radzić sobie z przeciwnościami losu. Aby mechanizm ten działał jak najsprawniej, warto wspierać go działaniami i myślami, okraszonymi sporą dawką uważności. Jak sprawiać, żeby odporność psychiczna budowała się każdego dnia?
Czy odporność psychiczna jest wrodzona?
Przypomnij sobie okres w swoim życiu, kiedy było Ci naprawdę ciężko. Być może wymagał on skonfrontowania się z porażką, pogodzenia się ze stratą albo trwania w niepewności i braku poczucia bezpieczeństwa. Moment, w którym Twój wewnętrzny głos powiedział Ci „nie poddam się, przetrwam” oznaczał, że zareagowała Twoja odporność psychiczna. Nazywana też rezyliencją, określa nasze predyspozycje do reagowania na sytuacje stresowe w taki sposób, aby nie uginać się pod ich ciężarem. Im szybciej potrafimy odbijać się od tych trudnych momentów, tym wyższy poziom odporności psychicznej mamy. Odporność psychiczna jest do pewnego stopnia wrodzona, każdy z nas przecież rodzi się z mechanizmem reagowania na sytuacje, w których nie wszystko idzie po naszej myśli. Jednak to, co dostajemy z natury niekoniecznie musi determinować to, w jaki sposób rezyliencja będzie kształtować się przez całe życie. Odporność psychiczna jest bowiem plastyczna, co oznacza, że my sami mamy możliwość operowania nią w taki sposób, aby stawała się coraz silniejsza. Jak pokazują badania, na zmienność poziomu odporności psychicznej wpływają czynniki takie jak:
– Poziom pewności siebie,
– Umiejętności interpersonalne,
– Umiejętność dobrego komunikowania się z innymi,
– Elastyczność,
– Biegłość w wymyślaniu i wprowadzaniu w życie planów i strategii,
– Umiejętność uczenia się i wyciągania wniosków,
– Samoświadomość,
– Ciekawość świata,
– Umiejętność zachowywania równowagi między życiem prywatnym a zawodowym,
– Otwartość na współpracę,
– Silne więzi międzyludzkie, zarówno w środowisku pracy jak i w domu,
– Świadome regulowanie negatywnych emocji.
Starając się świadomie operować różnymi czynnikami determinującymi poziom naszej odporności psychicznej, możemy stawać się coraz silniejsi i z większą skutecznością stawiać czoła życiowym przeciwnościom.
Jak ją budować?
Światowa Organizacja Zdrowa od lat niezmiennie uznaje stres za globalną epidemię XXI w. Z roku na rok jesteśmy poddawani coraz większej ilości stresorów w życiu codziennym, jednocześnie stając się coraz mniej odpornymi na ich działanie. W efekcie pogarsza się nie tylo nasz stan emocjonalny, ale również jakość życia jako takiego. Jak wynika z badań, osoby charakteryzujące się wyższym poziomem odporności psychicznej rzadziej cierpią na zaburzenia psychiczne z depresją i zespołem lęku uogólnionego na czele i mają większe poczucie życiowego dobrostanu. Do tego, jak kształtuje się odporność psychiczna warto podchodzić świadomie – potencjalne zyski są naprawdę duże. Jak wynika z badań przeprowadzonych przez nowozelandzki The Resilience Institute, trenowanie swojej odporności psychicznej już w ciągu 6 miesięcy może przynieść efekty takie jak:
– O 38% wyższe poczucie spełnienia,
– O 38% większa umiejętność skupienia się i przejrzystość myślenia,
– O 40% większe poczucie kontroli,
– O 43% wyższe poczucie witalności, poprawy jakości snu czy wydolności podczas ćwiczeń fizycznych,
– O 48% skuteczniejsze radzenie sobie ze stresem.
Jak widzisz, odporność psychiczna warunkuje wszystkie sfery Twojego życia, od tego, jak podchodzisz do wyzwań zawodowych po wywiązywanie się z planów treningowych na siłowni. Jeśli chcesz częściej odczuwać siłę, spokój, poczucie spełnienia i rozwoju, postaraj się budować rezyliencję tymi metodami:
Kultywuj samoświadomość Jak twierdzi dr Sven Hansen, założyciel The Resilience Institute, odporność psychiczna jest w 100% wyuczalna, a pierwszym krokiem w stronę skutecznej nauki jest pogłębianie samoświadomości. Jego zdaniem istoty ludzkie mają wrodzoną umiejętność radzenia sobie z wyzwaniami – czy to w postaci żerującego w pobliżu jaskini tygrysa czy krążącego wokół biurka niezadowolonego szefa – i pogłębiają ją od niemal 250 tysięcy lat. Samoświadomość, czyli stan psychiczny, w którym wykazujemy zrozumienie siebie i naszych wewnętrznych myśli, emocji i motywacji, pozwala na precyzyjne określenie tego, co blokuje naszą odporność psychiczną. W momentach poczucia spadku sił psychicznych obserwuj siebie: przypatrz się myślom, które pojawiają się w Twojej głowie, szukaj schematów zachowań, namierzaj działania kompensacyjne, nazywaj przekonania kluczowe. O tym, odkładnie są te ostatnie, przeczytasz TU.
Ucz się łagodności dla siebie Kiedy świat zewnętrzny daje Ci popalić, nie dorzucaj sobie ciężaru od środka. Nie mów, że to na pewno Twoja wina, zanim dokładnie nie przyjrzysz się błędom, które zostały popełnione, nie zakładaj, że nigdy nic Tobie nie wychodzi, umniejszając pokaźnemu zbiorowi dokonań całego życia, nie przekraczaj granic fizycznej wytrzymałości, aby naprawić to, co się psuje. Łagodność w stosunku do siebie pomaga wzmacniać odporność psychiczną, daje przestrzeń na bezpieczne zregenerowanie się w obliczu negatywnych przeżyć i pozwala w większym spokoju ruszyć do dalszego działania. Co więcej, łagodność znacząco wpływa na poprawę poziomu życiowego optymizmu, motywacji czy ogólnego odczuwania dobrostanu. Więcej o tym, jak można pielęgnować samowspółczucie przeczytasz TU.
Wzmacniaj swoje kluczowe więzi społeczne Badania pokazują, że posiadanie silnej grupy wsparcia w postaci rodziny czy przyjaciół pomaga wspierać odporność psychiczną w chwilach kryzysu. Otaczając się ludźmi, którzy w trudnych chwilach przypominają nam o naszej wartości, dają poczucie bezpieczeństwa i pomagają budować pozytywną wizję przyszłości, sprawiasz, ze Twoja odporność psychiczna rośnie w siłę. Dlatego planując każdy kolejny tydzień, zostaw w swoim grafiku miejsce na czas z najbliższymi. Nawet jeśli uda Ci się wygospodarować tylko godzinę na wspólną kawę albo rozmowę telefoniczną, zyskasz szansę na to, aby wzmocnić nie tylko relację, ale również i swoją psychikę. Jeśli ciekawi Cię, w jaki sposób kształtują się więzi międzyludzkie i co sprawia, że budujemy związki wedle określonych schematów, z pewnością zainteresuje Cię artykuł o przywiązywaniu się. Znajdziesz go TU.
Nie wypieraj Jednym z naturalnych odruchów radzenia sobie z problemami jest ich wypieranie. Nie, wcale nie czuję zawodowej frustracji. Nie, nie tkwię w związku, który mnie unieszczęśliwia. Nie, nie czuję smutku po stracie przyjaźni. Takie wewnętrzne monologi być może i przynoszą chwilową ulgę, ale zapewniamy, że wyparcie jest jednym z najgorszych sposobów na poradzenie sobie z przeciwnościami losu. To, że Ty udajesz, że ich nie widzisz, wcale nie oznacza, że one znikają. Są, narastają i co najgorsze osłabiają Cię od środka. A jeśli musi dojść do momentu konfrontacji z rzeczywistością, to im szybciej to się stanie, tym mniej Twoja odporność psychiczna ucierpi. Jeśli masz poczucie, że popadasz w wyparcie, bo nie jesteś w stanie samodzielnie poradzić sobie z problemami, poszukaj wsparcia u najbliższych lub specjalisty. O tym, jak przydatne mogą okazać się spotkania online z psychologiem, piszemy TU.
Warto wspierać odporność psychiczną również dlatego, aby nagromadzone w ciele negatywne emocje nie wpływały na odporność fizyczną. Jak dokładnie wygląda ta zależność? O szczegółach piszemy TU.
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
