Na pewno potrafisz wymienić główne hormony, które determinują pracę Twojego organizmu. Ale czy na pewno wiesz, za co odpowiadają? Dzisiaj sprawdzamy, jakie funkcje w naszej biologicznej, hormonalnej układance spełnia estrogen.
Czym jest estrogen?
Zauważasz, że Twoje ciało działa inaczej niż zwykle? Może masz wrażenie, że Twoje nastroje zmieniają się jak w kalejdoskopie, skóra nagle zaczyna wyglądać inaczej, a włosy straciły swój blask? Możliwe, że do głosu dochodzi hormon zwany estrogenem. Estrogen to hormon produkowany głównie w jajnikach, ale jego historia w Twoim ciele zaczyna się znacznie wcześniej, bo już w podwzgórzu – małym, lecz wpływowym ośrodku w mózgu. Tam wydzielane są hormony, które wysyłają sygnał „czas na działanie!” do przysadki mózgowej. Przysadka odpowiada, wydzielając kolejne hormony, które stymulują jajniki do produkcji estrogenów. To jak skomplikowany system komunikacji, gdzie każda wiadomość musi dotrzeć na czas, by wszystko działało sprawnie. Produkcja estrogenów nie jest jednak stała – to hormon, który żyje w rytmie Twojego ciała. Cykl menstruacyjny sprawia, że poziomy estrogenów zmieniają się jak na sinusoidzie, osiągając szczyt w połowie cyklu. Jednak to nie tylko kwestia cykliczności – wiele czynników może wpływać na produkcję tego hormonu. Stres, dieta, aktywność fizyczna czy nawet brak snu – wszystkie te elementy są jak puzzle, które składają się na to, jak dużo estrogenu produkuje Twój organizm. Co ciekawe, estrogen nie jest jedynie „kobiecym” hormonem. Choć jego stężenie jest znacznie wyższe u kobiet, mężczyźni także go mają – w ich przypadku produkowany jest głównie w nadnerczach i tkance tłuszczowej. Równowaga jest kluczowa – zarówno jego nadmiar, jak i niedobór mogą wpłynąć na samopoczucie i zdrowie.
Za co odpowiada estrogen?
Estrogen pełni w Twoim ciele wiele funkcji, z których możesz sobie nawet nie zdawać sprawy. To hormon, który nie tylko współgra z Twoim cyklem menstruacyjnym, ale również wpływa na zdrowie serca, kości, a nawet Twoją skórę i nastrój. Co więcej, jego rola zmienia się w zależności od etapu życia – od dojrzewania, przez dorosłość, aż po menopauzę. Zobaczmy więc, za co dokładnie odpowiada estrogen i jak wpływa na Twoje ciało:
Reguluje cykl menstruacyjny i płodność: Estrogen to gwiazda w orkiestrze hormonalnej, która steruje Twoim cyklem. Stymuluje rozwój błony śluzowej macicy, przygotowując ją na ewentualną ciążę, a także wpływa na wydzielanie hormonów, które regulują owulację. To dzięki niemu cykl przebiega harmonijnie (lub nie, jeśli jego poziom jest zaburzony).
Wspiera zdrowie kości: Nie każdy wie, że estrogen jest jednym z kluczowych hormonów dla zdrowia kości. Pobudza produkcję nowych komórek kostnych i hamuje ich degradację. To dlatego w okresie menopauzy, gdy poziom estrogenu gwałtownie spada, zwiększa się ryzyko osteoporozy.
Chroni Twoje serce: Estrogen ma wpływ na poziom cholesterolu, pomagając zwiększyć ilość „dobrego” HDL, a zmniejszyć „złego” LDL. Dzięki temu działa ochronnie na Twoje naczynia krwionośne, zmniejszając ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, szczególnie przed menopauzą.
Wpływa na Twoją skórę i włosy: Masz wrażenie, że Twoja skóra była bardziej promienna w młodości? To zasługa estrogenu, który stymuluje produkcję kolagenu i elastyny. Dzięki niemu skóra jest jędrna, a włosy lśniące i gęste. Spadek estrogenu może skutkować pojawieniem się zmarszczek i utratą gęstości włosów.
Reguluje nastrój i zdrowie psychiczne: Estrogen wpływa na produkcję serotoniny – neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za dobre samopoczucie. Wahania jego poziomu mogą być jednym z powodów zmiennych nastrojów, szczególnie w czasie PMS czy menopauzy.
Wspiera zdrowie pochwy i układu moczowego: Estrogen odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu elastyczności i nawilżenia błony śluzowej pochwy, a także zdrowia układu moczowego. Spadek jego poziomu może powodować suchość, dyskomfort czy częstsze infekcje.
Wpływa na dystrybucję tkanki tłuszczowej: Zastanawiałaś się kiedyś, dlaczego kobiece ciało ma tendencję do gromadzenia tkanki tłuszczowej w biodrach i udach? To także zasługa estrogenu, który wpływa na rozmieszczenie tkanki tłuszczowej.
Estrogen- co się dzieje, gdy jego poziom jest zbyt niski?
Poziom estrogenu w Twoim ciele nie jest stały i zależy od wielu czynników, które potrafią subtelnie (lub mniej subtelnie) wpłynąć na Twój nastrój, zdrowie i ogólne samopoczucie. Oto, co może na niego oddziaływać:
Twój wiek: Estrogen zmienia się razem z Tobą. Jego najwyższy poziom przypada na okres płodności, a wraz z menopauzą zaczyna spadać. To dlatego w różnych etapach życia możesz odczuwać zmiany w swoim organizmie, takie jak wahania nastroju czy zmiany w cyklu menstruacyjnym.
Styl życia i stres: Jeśli żyjesz w biegu i często odczuwasz stres, Twoje ciało może ograniczać produkcję estrogenu. Kortyzol, czyli hormon stresu, potrafi skutecznie „zaburzyć” harmonię hormonalną. Z kolei zdrowy styl życia, obejmujący regularny sen, aktywność fizyczną i relaks, działa odwrotnie, wspierając równowagę hormonalną.
Dieta: To, co jesz, ma ogromny wpływ na Twoje hormony. Produkty bogate w fitoestrogeny, takie jak soja, siemię lniane czy tofu, mogą subtelnie wspierać poziom estrogenu. Z kolei dieta uboga w zdrowe tłuszcze i białko może prowadzić do jego obniżenia.
Masa ciała: Tkanka tłuszczowa jest nie tylko magazynem energii – produkuje także estrogen. Nadmiar tkanki tłuszczowej może powodować nadwyżkę tego hormonu, podczas gdy jej niedobór może obniżać jego poziom, co bywa szczególnie widoczne u osób z bardzo niskim BMI.
Aktywność fizyczna: Ruch to zdrowie, ale warto do niego podchodzić z umiarem. Intensywny trening wytrzymałościowy może obniżać poziom estrogenu, zwłaszcza jeśli łączy się z restrykcyjną dietą. Z kolei regularna, umiarkowana aktywność fizyczna, taka jak joga czy spacery, wspiera hormonalną harmonię.
Czynniki genetyczne: Twoje geny również odgrywają rolę. Mogą decydować o naturalnie wyższym lub niższym poziomie estrogenu oraz o tym, jak reagujesz na jego wahania.
Leki i środki antykoncepcyjne: Hormonalna antykoncepcja może zmieniać poziom estrogenu, dostarczając jego syntetyczną wersję do organizmu. Podobnie niektóre leki, takie jak sterydy czy leki na tarczycę, mogą wpływać na jego produkcję.
Choroby i zaburzenia hormonalne: Problemy z tarczycą, policystyczne jajniki czy inne zaburzenia endokrynologiczne mogą zakłócać produkcję estrogenu. Regularne badania i konsultacje z lekarzem są kluczowe, jeśli zauważysz niepokojące objawy.
Estrogen to hormon, który odgrywa kluczową rolę w organizmie przez całe życie, ale jego poziom naturalnie spada wraz z wiekiem. To część biologicznego procesu, który najbardziej zauważalny jest u kobiet w okresie menopauzy, ale zmiany mogą zacząć się znacznie wcześniej, już w okresie okołomenopauzalnym:
– Nieregularność cyklu menstruacyjnego,
– Zmiany w jakości skóry, takie jak większa suchość czy utrata elastyczności,
– Wahania nastroju i zmniejszona odporność na stres,
– Problemy z koncentracją i pamięcią krótkotrwałą,
– Uderzenia gorąca i nocne poty,
– Zmniejszenie gęstości kości,
– Zmiany w metabolizmie i tendencja do odkładania tłuszczu w okolicach brzucha,
– Suchość błon śluzowych, szczególnie w obrębie pochwy,
– Zmniejszenie libido.
Choć te zmiany mogą wydawać się bardzo obciążające, warto pamiętać, że są one częścią naturalnego procesu. Odpowiednia dieta, aktywność fizyczna i wsparcie medyczne, takie jak terapia hormonalna, mogą pomóc łagodzić objawy i wspierać Twoje samopoczucie na każdym etapie życia. Najważniejsze to dać sobie przestrzeń na akceptację i świadomie dbać o swoje ciało. A jeśli chcesz wspomóc swoją gospodarkę hormonalną, zacznij o diety.
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
