Już nie tylko lekarze, ale i kosmetolodzy, trenerzy personalni czy specjaliści od snu przypominają o tym, jak ważna w codziennej diecie jest odpowiednia ilość witamin. Tak dużo mówi się o ich potencjalnych niedoborach i związanych z tym negatywnych konsekwencjach dla zdrowia, że trudno uwierzyć, że nawet z witaminami można przedobrzyć. Czym dokładnie jest hiperwitaminoza i jak jej przeciwdziałać?
Po co nam witaminy?
A, B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12, C, D, E i K. Witaminowego alfabetu uczymy się już od dziecka. Witaminy to organiczne związki chemiczne niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ich podstawowym źródłem jest nasza codzienna dieta, ponieważ organizm nie jest w stanie ich samodzielnie wytwarzać w wystarczających ilościach. Dla miłośników wellness witaminy to absolutna podstawa codziennej troski o zdrowie i dobre samopoczucie. Oto dlaczego witaminy są tak ważne:
Wzmacnianie układu odpornościowego: Witaminy, szczególnie C i D, są nieocenione dla naszego układu odpornościowego. Pomagają organizmowi bronić się przed infekcjami, co jest kluczowe dla zachowania zdrowia przez cały rok.
Wsparcie dla energii i metabolizmu: Witaminy z grupy B są prawdziwymi mistrzami w przekształcaniu jedzenia w energię. Dzięki nim mamy siłę i witalność, by cieszyć się każdym dniem i realizować swoje wellnessowe cele.
Zdrowie skóry, włosów i paznokci: Marzysz o pięknej skórze, lśniących włosach i mocnych paznokciach? Witaminy takie jak A, E i biotyna (B7) są kluczowe dla utrzymania ich w doskonałej kondycji.
Silne kości i zęby: Witaminy D i K oraz wapń współpracują ze sobą, aby nasze kości i zęby były silne i zdrowe. Regularne dostarczanie tych witamin pomaga zapobiegać problemom takim jak osteoporoza.
Poprawa nastroju i zdrowia psychicznego: Witaminy z grupy B, zwłaszcza B6 i B12, mają ogromny wpływ na nasz nastrój i zdrowie psychiczne. Pomagają w produkcji hormonów szczęścia, takich jak serotonina, co jest kluczowe dla dobrego samopoczucia.
Poprawa jakości krwi: Witamina B12 jest niezbędna do produkcji czerwonych krwinek. Jej niedobór może prowadzić do anemii megaloblastycznej, charakteryzującej się powiększonymi, ale niedojrzałymi czerwonymi krwinkami. Kwas foliowy jest niezbędny do syntezy DNA i RNA, co jest kluczowe dla produkcji nowych komórek, w tym czerwonych krwinek. Witamina C zwiększa wchłanianie żelaza z pożywienia, co jest konieczne dla produkcji hemoglobiny.
Prawidłowa praca mózgu: Witamina B12 pomaga w tworzeniu i utrzymaniu osłonek mielinowych, które chronią włókna nerwowe i przyspieszają przewodzenie impulsów nerwowych. Wspiera też produkcję neuroprzekaźników, wpływając na funkcje poznawcze i nastrój. Witamina C działa jako antyoksydant, chroniąc komórki mózgu przed stresem oksydacyjnym, który może prowadzić do neurodegeneracji. Witamina D wpływa na zdrowie neuronów i wspiera funkcje poznawcze.
Hiperwitaminoza – przyczyny i objawy
Wniosek? Nie można być w pełni zdrowym, nie dbając o odpowiednią podaż witamin każdego dnia. Jest jednak haczyk. Nadmierne ładowanie się witaminami może mieć negatywny wpływ na zdrowie. Hiperwitaminoza to termin medyczny określający nadmierne ilości witamin w organizmie, które mogą prowadzić do różnych problemów zdrowotnych. Zwykle dotyczy to witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K), ponieważ gromadzą się one w tkankach tłuszczowych i wątrobie, a nie są łatwo usuwane z organizmu. Każda witamina może powodować różne objawy przy przedawkowaniu:
Witamina A: Bóle głowy, nudności, zawroty głowy, bóle kości, suchość skóry
Witamina D: Wzrost poziomu wapnia we krwi, który może prowadzić do osłabienia mięśni, nudności, wymiotów, a w ciężkich przypadkach do uszkodzenia nerek
Witamina E: Zaburzenia krzepnięcia krwi, zmęczenie, osłabienie mięśni
Witamina K: Rzadko występująca hiperwitaminoza, ale może wpływać na funkcjonowanie krzepnięcia krwi
Hiperwitaminoza może występować z następujących przyczyn:
Nadmierna suplementacja: Najczęstszą przyczyną hiperwitaminozy jest nadmierne spożycie suplementów witaminowych. Chociaż suplementy mogą być pomocne w uzupełnianiu niedoborów, ich nadmiar może prowadzić do toksyczności, szczególnie w przypadku witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, takich jak A, D, E i K. Te witaminy gromadzą się w organizmie i nie są łatwo wydalane, co zwiększa ryzyko przedawkowania.
Nieprawidłowo zbilansowana dieta: Chociaż rzadko, hiperwitaminoza może również wynikać z diety nadmiernie bogatej w witaminy. Na przykład, spożywanie dużych ilości wątróbki lub oleju rybnego może prowadzić do nadmiaru witaminy A, a intensywne spożycie wzbogaconych produktów spożywczych może zwiększyć ryzyko hiperwitaminozy witaminy D.
Interakcje leków: Niektóre leki mogą wpływać na metabolizm witamin i prowadzić do ich akumulacji w organizmie. Na przykład, długotrwałe stosowanie suplementów witaminy D w połączeniu z lekami moczopędnymi może zwiększać ryzyko hiperkalcemii, czyli nadmiaru wapnia we krwi.
Nieprawidłowe składy suplementów: Choć rzadkie, błędy w produkcji suplementów witaminowych mogą prowadzić do ich nadmiernej zawartości w zalecanej porcji. Stosowanie takich produktów bez świadomości ich składu może prowadzić do niezamierzonego przedawkowania.
Hiperwitaminoza – jak jej przeciwdziałać?
Chociaż dużo łatwiej doprowadzić do niedoboru niż nadmiaru witamin w organizmie, warto mieć na uwadze środki zapobiegające powstawaniu hiperwitaminozy. Oto co możesz zrobić, aby ich nie przedawkować:
Rób badania krwi: Nie oceniaj swojego stanu zdrowia na oko. Jeśli chcesz poznać dokładne poziomy witamin w Twoim organizmie, przeprowadź proste badanie krwi w laboratorium.
Skonsultuj się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji: Nie bierz suplementów na własną rękę. Zgłoś się do lekarza, który pomoże Ci dobrać odpowiedni preparat i ustali jego dawkowanie.
Trzymaj się dziennych maksymalnych dawek: Pamiętaj, że nadmierne spożywanie witamin w postaci suplementów to pierwszy krok do tego, aby w Twoim ciele zaczęła rozwijać się hiperwitaminoza. Stosuj się sumiennie do zalecanych dawek i nie przyjmuj kilku suplementów zawierających te same witaminy.
Zadbaj o dietę: Staraj się uzyskiwać witaminy z naturalnych źródeł, takich jak owoce, warzywa, orzechy i nasiona. Zbilansowana dieta zazwyczaj dostarcza odpowiednią ilość witamin.
W Polsce ze względu na niewielką ilość słonecznych miesięcy powszechnie zaleca się suplementację witaminy D. Co warto wiedzieć przed łyknięciem pierwszej tabletki? O szczegółach piszemy TU.
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
