Hormonalna terapia zastępcza to temat, który budzi wiele pytań, szczególnie wśród kobiet w okresie menopauzy. Dla wielu osób jest to sposób na złagodzenie dokuczliwych objawów, takich jak uderzenia gorąca, zmęczenie czy wahania nastroju. Ale hormonalna terapia zastępcza to nie tylko ulga od nieprzyjemnych dolegliwości — to także klucz do lepszego zrozumienia, jak hormony wpływają na nasze ciało i samopoczucie na różnych etapach życia. Co warto o niej wiedzieć?
Menopauza to wyjątkowy i niełatwy etap w życiu kobiety, który niesie za sobą wiele wyzwań – nie tylko fizycznych, ale także emocjonalnych i psychicznych. Choć często mówi się o typowych objawach menopauzy, takich jak uderzenia gorąca czy zmienne nastroje, to jej wpływ na zdrowie psychiczne jest równie ważny, a często pomijany. Wiele kobiet podczas tego okresu zmaga się z uczuciem przytłoczenia, lękiem, a nawet depresją. Dzieje się tak, ponieważ gwałtowne zmiany hormonalne, jakie zachodzą w organizmie, mogą destabilizować nastrój i wywoływać różnorodne problemy emocjonalne. Wahania poziomu estrogenu, które są kluczowe dla stabilizacji nastroju, mogą prowadzić do uczucia smutku, irytacji i wewnętrznego napięcia. To, co kiedyś wydawało się łatwe do opanowania, w tym czasie może stać się źródłem ogromnego stresu. Kobiety często opisują, że czują się, jakby straciły kontrolę nad swoim ciałem i umysłem, co dodatkowo pogłębia uczucie zagubienia. Co więcej, menopauza wpływa na jakość snu, a chroniczne zmęczenie potrafi w znacznym stopniu pogorszyć stan zdrowia psychicznego. Nieprzespane noce, które wynikają z bezsenności lub nocnych potów, sprawiają, że kobiety czują się wyczerpane zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Z czasem może to prowadzić do poważnych problemów z koncentracją, pamięcią, a nawet codziennym funkcjonowaniem. Społeczna presja i brak zrozumienia również potęgują trudności. Wiele kobiet czuje, że ich problemy są bagatelizowane, co sprawia, że czują się odizolowane. Brak otwartej rozmowy na temat menopauzy i jej wpływu na zdrowie psychiczne sprawia, że kobiety często przechodzą przez ten trudny czas w samotności.
Czym jest hormonalna terapia zastępcza?
Wśród środków zaradczych, łagodzących te wymagające objawy, najczęściej wymieniana jest hormonalna terapia zastępcza (HTZ). To metoda leczenia stosowana w celu złagodzenia objawów menopauzy, takich jak uderzenia gorąca, zmienne nastroje, bezsenność czy suchość pochwy. W okresie menopauzy organizm kobiety przestaje produkować odpowiednie ilości hormonów, zwłaszcza estrogenu i progesteronu, co prowadzi do nieprzyjemnych dolegliwości. Hormonalna terapia zastępcza polega na podawaniu syntetycznych wersji tych hormonów, by przywrócić ich równowagę w organizmie i poprawić jakość życia. Oto najważniejsze korzyści wynikające ze stosowania HTZ:
Redukcja uderzeń gorąca i nocnych potów: Jednym z najbardziej dokuczliwych objawów menopauzy są uderzenia gorąca oraz nocne poty. Mogą pojawiać się nagle i zakłócać normalne funkcjonowanie, a także sen. Hormonalna terapia zastępcza skutecznie łagodzi te objawy poprzez stabilizację poziomu estrogenu, co pozwala na regulację temperatury ciała. Dzięki HTZ wiele kobiet może na nowo cieszyć się spokojnym snem oraz komfortem życia codziennego, bez nagłych ataków gorąca czy przeszywającego zimna.
Poprawa zdrowia intymnego: Menopauza często wiąże się ze zmianami w obrębie układu rozrodczego. Spadający poziom estrogenu powoduje suchość pochwy, co może prowadzić do dyskomfortu podczas stosunków seksualnych oraz infekcji. Hormonalna terapia zastępcza pomaga przywrócić wilgotność i elastyczność błon śluzowych, co nie tylko poprawia komfort życia seksualnego, ale również zapobiega infekcjom układu moczowego, które mogą stać się bardziej powszechne w okresie menopauzy.
Ochrona zdrowia kości: Menopauza przyspiesza utratę masy kostnej, co zwiększa ryzyko osteoporozy i złamań, zwłaszcza w późniejszych latach życia. Estrogen pełni kluczową rolę w ochronie kości, a jego niedobór może prowadzić do ich osłabienia. Hormonalna terapia zastępcza może pomóc w spowolnieniu utraty gęstości kości i zmniejszyć ryzyko złamań, szczególnie u kobiet z predyspozycjami do osteoporozy. Regularne stosowanie hormonalnej terapii zastępczej, w połączeniu z odpowiednią dietą i aktywnością fizyczną, może znacznie poprawić zdrowie układu kostnego.
Wpływ na zdrowie psychiczne: Hormony mają ogromny wpływ na nasz nastrój i samopoczucie. W okresie menopauzy wiele kobiet doświadcza wahań nastroju, depresji lub lęków, co często wynika z gwałtownych zmian hormonalnych. Hormonalna terapia zastępcza może pomóc w stabilizacji emocji, redukując ryzyko depresji oraz poprawiając ogólny stan psychiczny. Terapia pozwala wielu kobietom poczuć się lepiej emocjonalnie, z większą pewnością siebie i spokojem psychicznym, co ma bezpośrednie przełożenie na jakość życia.
Ochrona przed chorobami sercowo-naczyniowymi: Po menopauzie ryzyko chorób sercowo-naczyniowych wzrasta, ponieważ estrogen ma działanie ochronne na układ krążenia. Niedobór tego hormonu może prowadzić do wzrostu poziomu cholesterolu oraz innych czynników ryzyka zawału serca czy udaru mózgu. Choć hormonalna terapia zastępcza nie jest zalecana wyłącznie w celu ochrony serca, badania sugerują, że może ona wspierać zdrowie sercowo-naczyniowe, zwłaszcza u kobiet, które rozpoczęły terapię niedługo po menopauzie. Ważne jest jednak, aby przed rozpoczęciem HTZ skonsultować się z lekarzem i dokładnie ocenić ryzyko.
Hormonalna terapia zastępcza – jak ją stosować?
W zależności od indywidualnych potrzeb i preferencji, istnieje kilka rodzajów HTZ, które różnią się składem hormonów, formą podania oraz długością terapii. Oto główne rodzaje HTZ, które warto rozważyć:
Terapia estrogenowa: To najbardziej podstawowy rodzaj HTZ, który polega na dostarczaniu organizmowi estrogenu – hormonu, którego poziom gwałtownie spada w okresie menopauzy. Terapia estrogenowa jest często zalecana kobietom, które przeszły histerektomię, ponieważ w ich przypadku nie ma potrzeby równoważenia estrogenu z progesteronem. Estrogen może być podawany w różnych formach: pigułki, plastry, żele, kremy czy zastrzyki – dzięki temu można dostosować terapię do indywidualnych preferencji i stylu życia.
Terapia estrogenowo-progesteronowa (złożona): Dla kobiet, które wciąż mają macicę, zaleca się terapię łączoną – estrogen podawany jest w połączeniu z progesteronem. Progesteron pełni ważną rolę, ponieważ zapobiega nadmiernemu rozrostowi błony śluzowej macicy, co może zwiększać ryzyko raka endometrium. Terapia złożona dostępna jest w formie pigułek, plastrów oraz żeli. Jest to najczęściej wybierany rodzaj HTZ dla kobiet, które nie miały histerektomii, ponieważ zapewnia odpowiednią ochronę macicy, jednocześnie łagodząc objawy menopauzy.
Terapia sekwencyjna (cykliczna): Ten rodzaj terapii stosowany jest u kobiet, które są w perimenopauzie, czyli w okresie poprzedzającym menopauzę, gdy ich cykl miesiączkowy jest nieregularny, ale jeszcze występuje. W terapii sekwencyjnej estrogen przyjmowany jest przez cały czas, a progesteron – tylko przez część cyklu. Celem jest dostosowanie leczenia do zmieniających się potrzeb organizmu, co pozwala na łagodzenie objawów menopauzy bez zakłócania naturalnego cyklu hormonalnego.
Więcej o perimenopauzie piszemy TU.
Terapia ciągła: Terapia ciągła to opcja dla kobiet, które są już po menopauzie. W tym przypadku zarówno estrogen, jak i progesteron przyjmowane są codziennie w stałych dawkach, co pozwala na utrzymanie stałego poziomu hormonów w organizmie. Terapia ta jest wygodna dla kobiet, które chcą uniknąć zmian hormonalnych związanych z cyklem miesiączkowym i zapewnia długoterminowe wsparcie w łagodzeniu objawów menopauzy.
Terapia miejscowa (lokalna): Dla kobiet, które doświadczają głównie objawów związanych z suchością pochwy, pieczeniem czy dyskomfortem podczas stosunków seksualnych, idealnym rozwiązaniem może być miejscowa terapia estrogenowa. Estrogen w tej formie podawany jest bezpośrednio do pochwy w postaci kremów, pierścieni lub tabletek, co pozwala na złagodzenie miejscowych dolegliwości bez wpływu na cały organizm. Terapia miejscowa jest bezpieczniejsza w długotrwałym stosowaniu, ponieważ nie podnosi ryzyka chorób sercowo-naczyniowych czy raka piersi.
Bioidentyczna hormonalna terapia zastępcza: Bioidentyczna HTZ staje się coraz bardziej popularna, szczególnie wśród kobiet szukających bardziej naturalnych rozwiązań. Bioidentyczne hormony są chemicznie identyczne z hormonami, które produkuje ludzki organizm, co ma na celu lepsze dopasowanie do naturalnej fizjologii kobiety. Chociaż bioidentyczna hormonalna terapia zastępcza może wydawać się bardziej “naturalna”, warto pamiętać, że wciąż wymaga monitorowania i oceny ryzyka, tak jak inne formy HTZ.
Czy wiesz, czym jest perimenopauza? Jeśli nie, przygotowaliśmy dla Ciebie wszystkie informacje o tym przełomowym momencie w życiu kobiety. Znajdziesz je TU.
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
