Tęcza na talerzu ma znaczenie nie tylko metaforyczne i nie odnosi się jedynie do komponowania posiłków ze względu na ich atrakcyjność dla oka. Dobierając składniki dań tak, aby znalazło się w nich jak najwięcej różnobarwnych owoców i warzyw, dostarczasz sobie pełną paletę składników odżywczych. Czy wiesz, jakich?
Przez żołądek do serca, przez oko do zdrowia
Nie ma na świecie jednego produktu spożywczego, ani jednej magicznej tabletki, które dostarczyłyby nam wszystkich niezbędnych do zachowania zdrowia składników odżywczych. Jak edukuje Światowa Organizacja Zdrowia stawiając na różnorodne, zbilansowane posiłki, zmniejszamy ryzyko wystąpienia nie tylko niedożywienia, ale również chorób takich jak cukrzyca, choroby serca, udary czy rak. Nawyki żywieniowe to coś, czym nasiąkamy od najwcześniejszych lat dzieciństwa. Częstotliwość posiłków, wielkość porcji, wybór naturalnych lub przetworzonych składników czy nawet zajadanie emocji – to tylko niektóre z obszarów naszych relacji z jedzeniem, które mogą być kopią tego wszystkiego, co obserwowaliśmy lub co zostało nam narzucone w domu. Mogą, ale nie muszą, a odrobinę świeżości, szczególnie tej rozumianej dosłownie, w postaci sezonowych, nieprzetworzonych produktów, można zacząć wprowadzać w życie niezależnie od punktu startowego. Szacuje się, że na świecie istnieje około 2000 gatunków owoców oraz 1097 gatunków warzyw. Całkiem niezła baza do rozpoczęcia przygody z różnorodnością na talerzu, prawda? Produkty te różnią się miejscem pochodzenia, smakiem, konsystencją, kształtem. To, co łączy je na pierwszy rzut oka, to kolor. Dzieje się tak ze względu na dominujące, naturalnie barwiące substancje odżywcze. Przyjrzyjmy się im bliżej.
Kolor czerwony
Składnik, dzięki któremu warzywa i owoce są czerwone nazywany jest likopenem. To niezwykle silny w działaniu antyoksydant, którego ludzkie ciało nie jest w stanie samodzielnie wyprodukować, dlatego tak ważne jest, aby dostarczać go sobie regularnie wraz z pożywieniem. Ma on następujące działanie:
– Zwalczanie wolnych rodników,
– Przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne,
– Profilaktyka raka,
– Poprawa funkcjonowania naczyń krwionośnych, dzięki czemu zmniejsza ryzyko udarów i zawałów,
– Obniżanie poziomu złego cholesterolu LDL,
– Wspomaganie układu immunologicznego.
Ponadto zawierające go produkty są często bogate w antocyjany, o których piszemy poniżej, błonnik, witaminę C, A i K, potas, kwas foliowy lub mangan.
Czerwone owoce i warzywa: pomidory, wiśnie, czereśnie, jabłka, czerwona kapusta, rzodkiewki, maliny, czerwona papryka, czerwona cebula, czerwona fasolka.
Kolor niebieski i fioletowy
Tę piękną barwę zapewniają wspomniane wyżej antocyjany. Ich konkretna barwa zależy od pH środowiska, w jakim znajdują się zawierajace je produkty. W kwaśnym kwiaty i owoce barwią się na czerwono, a w zasadowym na fioletowo lub niebiesko. Naturalnie występują w soku komórkowym roślin, dlatego znajdziecie je przede wszystkim w bardzo soczystych owocach. Te naturalne barwniki roślinne wpływają na:
– Zmniejszenie ryzyka występowania nowotworów,
– Poprawę kondycji skóry,
– Wspomaganie oczyszczania organizmu,
– Poprawę wzroku,
– Wspomaganie pracy wątroby,
– Wspieranie kondycji naczyń włosowatych,
– Sprawną prace układu limfatycznego,
– Wspomaganie krążenia,
– Regulowanie przemiany materii,
– Zawierające je produkty zazwyczaj są również bogate w witaminę C lub błonnik.
Niebieskie i fioletowe owoce i warzywa: borówki, jagody, aronia, porzeczki, jeżyny, śliwki, bakłażany.
Kolor żółty i pomarańczowy
To przede wszystkim sprawka beta-karotenu, zwanego też prowitaminą A, który podobnie jak sama witamina A wykazuje silne właściwości przeciwutleniające. To jednak dopiero początek listy jego zalet:
– Zapobiega uszkodzeniom skóry wywołanym promieniowaniem UVA,
– Redukuje przebarwienia,
– Przedłuża efekt opalenizny,
– Obniża poziom złego cholesterolu,
– Chroni przed chorobami serca,
– Wspomaga prawidłowe widzenie,
– Zwiększa odporność,
– Zawierające go produkty zazwyczaj są również bogate w witaminę C lub potas.
Żółte i pomarańczowe owoce i warzywa: pomarańcze, cytryny, żółta papryka, marchew, dynia, kukurydza, banany, morele, mango, ananasy.
Kolor zielony
Generuje go chlorofil, biorący udział w procesie fotosyntezy, dzięki której rośliny dostarczają sobie składników odżywczych i energii niezbędnej do wzrostu. Nie bez powodu uznawany jest za życiodajną substancję:
– Ma silnie detoksykujące działanie,
– Poprawia pracę wątroby,
– Zmniejsza ryzyko występowania chorób nowotworowych,
– Poprawia metabolizm,
– Wspomaga hamowanie rozwoju bakterii i grzybów,
– Działa antywirusowo,
– Zawierające go produkty są tez zazwyczaj bogate w witaminę C, witaminę K i witaminę B6, wapno, błonnik lub wymieniony wyżej beta-karoten.
Zielone owoce i warzywa: jarmuż, szpinak, sałata rzymska, rukolą, roszponka, kiełki, rzeżucha, kiwi, ogórek, awokado, cukinia.
Kolor biały
Uzyskiwany dzięki związkowi siarki, kojarzony jest przede wszystkim z produktami uznawanymi za naturalne antybiotyki, mającymi działanie:
– Antybakteryjne,
– Antywirusowe,
– Antyzapalne,
– Regulujące ciśnienie krwi,
– Obniżające poziom cholesterolu,
– Zawierające je produkty są też zazwyczaj bogate w potas, witaminy K lub D.
Białe owoce i warzywa: czosnek, cebula, por, szalotka, rzodkiew, kalafior, pieczarki.
Im bardziej wyrazisty, głęboki i ciemny jest kolor, tym więcej cennych substancji odżywczych się na za nim kryje. Pamiętaj, że ta koloro- klasyfikacja jest w pewnym stopniu umowna. Niektóre z owoców i warzyw trudno jest przyporządkować tylko do jednej kategorii, bo ich barwa zmienia się w np. w zależności od stopnia dojrzałości – najlepszym przykładem jest banan, który w formie niedojrzałej jest zielony, a przejrzały może stać się nawet czarny. Jeśli chcesz zabawić się w detektywa, proponujemy po prostu postawić na jak największą różnorodność posiłku. Odkrywaj nowe gatunki, przepisy i kombinacje smaków. Dzięki temu zamiast skupiać się na subtelnych różnicach między białym a żółtawym, w pełni skorzystasz z obfitości natury.