Rozkminki z kategorii „co z tym życiem?” zdarzają się każdemu, i zazwyczaj ani nie przeradzają się w poważne, wewnętrzne dyskusje, ani nie zaburzają naszego funkcjonowania wywołując lęk czy niepewność. Czasami jednak mogą być symptomem czegoś poważniejszego. Czym dokładnie jest kryzys egzystencjalny i jak się objawia?
Skąd się bierze kryzys egzystencjalny?
Poszukiwanie siebie jest integralną częścią dojrzewania. Kiedy próbujemy umiejscowić siebie w otaczającej rzeczywistości, zadajemy sobie pytania odnośnie własnej tożsamości, potrzeb i wartości. Pojawiają się też te dotyczące świata i życia jako takiego – na celownik bierzemy to, co sprawia, że dostrzegamy (lub wręcz przeciwnie, przestajemy umieć identyfikować) jego sens. Pytania te mogą również powracać na późniejszych etapach życia, kiedy znajdujemy się w jego jakichś przełomowych momentach, np. decydujemy na założenie rodziny, myślimy o zmianie zawodowej czy jesteśmy zmuszeni przez los, z jakichkowiek przyczyn, zacząć budować je od nowa. W tych wszystkich przypadkach pytania te są bardzo pomocne w odnajdywaniu się w nowych okolicznościach, a odpowiedzi, kiedy już się w końcu pojawią, zazwyczaj przynoszą jakieś zmiany na lepsze. Zdarza się też tak, że utykamy na znakach zapytania na zdecydowanie za długo, a brak odpowiedzi stopniowo staje się zagrożeniem dla naszego codziennego „tu i teraz”.
Kryzys egzystencjalny to moment, w którym zaczynasz kwestionować sens swojego istnienia. Pojawia się głęboka refleksja nad życiem, pytania o cel, o to, co naprawdę ma znaczenie. To nie jest tylko chwilowy smutek czy stres, ale raczej coś, co wywołuje niepokój, czasem nawet paraliżujące poczucie bezsensu. Może pojawić się nagle, np. po stracie bliskiej osoby, albo stopniowo narastać, gdy zaczynasz dostrzegać, że pewne aspekty życia, które kiedyś wydawały się oczywiste, tracą na wartości. Kryzys egzystencjalny nie pojawia się bez powodu. Najczęściej jest związany z głębokimi zmianami w życiu – mogą to być osobiste tragedie, ważne decyzje, które mogą zdeterminować przyszłość. Może zacząć się od zwątpienia w swoje miejsce w świecie lub od poczucia, że coś, co do tej pory dawało Ci radość, przestało mieć sens. Wpływ na to mogą mieć także filozoficzne rozważania o śmierci, przemijaniu, a także o tym, co czeka nas po śmierci. Nagle zaczynasz kwestionować to, co do tej pory wydawało się stabilne i pewne. Kiedy doświadczasz kryzysu egzystencjalnego, zaczynasz zadawać sobie pytania, które wcześniej mogły wydawać się odległe lub wręcz niewygodne, takie jak:
Jaki jest sens mojego życia?
To pytanie może pojawić się, gdy zaczynasz dostrzegać, że Twoje dotychczasowe cele przestały dawać Ci satysfakcję. Zastanawiasz się, czy praca, związki, pasje, które zasysały Twój czas i energię, naprawdę mają sens. Zadajesz sobie pytanie, czy to, co robisz na co dzień, rzeczywiście przyczynia się do Twojego szczęścia, czy może tylko odgrywasz narzuconą rolę.
Dlaczego istnieję?
Kwestionowanie samego istnienia to jedno z najgłębszych pytań, które pojawiają się podczas kryzysu egzystencjalnego. Może towarzyszyć temu uczucie pustki, gdy nie widzisz w swoim życiu żadnej większej idei ani celu, co prowadzi do poczucia izolacji. Zastanawiasz się, dlaczego w ogóle żyjesz i jaki to ma sens w kontekście wszechświata.
Co dzieje się po śmierci?
Strach przed śmiercią często towarzyszy kryzysom egzystencjalnym. Zaczynasz zadawać pytania o to, co czeka nas po śmierci i czy w ogóle jest coś po niej. Niepewność dotycząca tego, co będzie “później”, może wywoływać niepokój i odciągać uwagę od codziennych życiowych radości.
Czy to, co robię, ma jakiekolwiek znaczenie?
Możesz zacząć kwestionować swoje działania – zarówno te codzienne, jak i większe życiowe decyzje. Nagle pojawia się myśl, że może Twoje wysiłki, sukcesy i porażki są w większej skali bez znaczenia. To może wywołać poczucie bezsilności i chęć szukania głębszego celu, który nada sens wszystkim Twoim staraniom.
Czy jestem naprawdę szczęśliwy?
Podczas kryzysu egzystencjalnego wiele osób zaczyna analizować swoje życie pod kątem prawdziwego szczęścia. Możesz zadać sobie pytanie, czy to, co masz – relacje, praca, styl życia – naprawdę daje Ci satysfakcję, czy może tylko udajesz, że jesteś zadowolony. To moment, w którym zaczynasz szukać bardziej autentycznego spełnienia, często połączony z wątpliwościami, czy i jak da się je odnaleźć.
Jak się objawia kryzys egzystencjalny?
Kryzys egzystencjalny to moment, w którym życie zaczyna nas przytłaczać pytaniami o sens istnienia, nasze miejsce w świecie i to, co naprawdę ma znaczenie. Możesz czuć, że grunt usuwa Ci się spod nóg, a wszystko, co dotąd wydawało się oczywiste, przestaje dawać Ci poczucie bezpieczeństwa. Jak rozpoznać, że to właśnie to? Oto pięć typowych symptomów, jakie może dawać kryzys egzystencjalny:
Poczucie zagubienia i brak kierunku w życiu
Kryzys egzystencjalny zazwyczaj zaczyna objawiać się poczuciem życiowego utknięcia. To, co jeszcze wczoraj dawało Ci radość, dziś wydaje się pozbawione sensu. Praca, która kiedyś była Twoją pasją, teraz wydaje się rutyną, a wcześniej obrane cele już nie są tak motywujące. Możesz zadawać sobie pytania w stylu: „Dokąd zmierzam? Czy to, co robię, ma sens?”. Na przykład, jeśli marzył Ci się awans, ale teraz, kiedy jesteś już o krok od upragnionego stanowiska, nie czujesz entuzjazmu, może to być znak, że zaczynasz kwestionować swoje życiowe wybory.
Nieustanne rozmyślanie o śmierci i przemijaniu
Śmierć jest nieodłączną częścią życia, ale kiedy zaczynasz obsesyjnie nad nią rozmyślać, może to być sygnał, że wchodzisz w kryzys egzystencjalny. Może to wyglądać naprawdę banalnie: wyobraź sobie, że siedzisz przy kawie, a zamiast cieszyć się chwilą, zaczynasz rozważać, co stanie się po śmierci, czy czeka nas coś więcej, czy to koniec… Takie myśli mogą wywoływać lęk i poczucie niepewności co do przyszłości. Nie oznacza to, że masz obsesję na punkcie śmierci, ale pojawiające się pytania o jej sens mogą być sygnałem głębszego zwątpienia w życie.
Poczucie pustki i izolacji: Nawet jeśli masz wokół siebie ludzi, rodzinę, przyjaciół, możesz odczuwać samotność i mieć poczucie izolacji od reszty świata. To przekonanie, że nikt nie rozumie Twoich wewnętrznych rozterek, może sprawić, że będziesz unikać kontaktów towarzyskich, nie znajdując radości w rozmowach czy spotkaniach.
Kwestionowanie wartości i przekonań
W czasie kryzysu egzystencjalnego możesz zacząć zastanawiać się, czy Twoje życiowe wartości i przekonania rzeczywiście mają sens. Może to dotyczyć zarówno religii, moralności, jak i Twoich życiowych priorytetów.
Poszukiwanie głębszego sensu
Kryzys egzystencjalny może być impulsem do głębszych poszukiwań duchowych lub filozoficznych. Możesz zacząć interesować się medytacją, jogą, filozofią albo różnymi systemami wierzeń, starając się znaleźć odpowiedzi na nurtujące Cię pytania. Często towarzyszy temu potrzeba odkrycia czegoś większego, czegoś, co nada Twojemu życiu sens. Na przykład, ktoś, kto nigdy wcześniej nie zastanawiał się nad duchowością, może nagle zacząć szukać książek o buddyzmie, czytać o filozofii egzystencjalnej albo szukać inspiracji w medytacji, chcąc zrozumieć, o co w tym całym życiu właściwie chodzi.
Orina Krajewska wie, jak wielką siłą napędową jest znalezienie sensu życia. O tym, jak udało jej się tego dokonać i co sprawia, że ten wewnętrzny ogień tli się w niej z niesłabnącą mocą, przeczytasz TU.
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
