Czy panchakarma to coś, co się ma czy przeżywa? Dlaczego agni ma płonąć? Co trzeba zrobić, żeby poczuć wzmacniającą moc ujjayi? Na te i inne pytania odpowiadamy w naszym mini słowniku pozwalającym lepiej zrozumieć ideę ajurwedy.
Czy wiesz, na co się piszesz?
Ajurweda jest jednym z najstarszych znanych systemów medycznych, którego początki datowane są już ponad 5 tysięcy lat p.n.e. To wyjątkowe połączenie sztuki życia i ludowej wiedzy o uzdrawianiu, kultywowane i rozwijane przez tysiąclecia w Indiach i na Sri Lance, dotarło do Europy wraz początkiem XII w. Mimo że medycyna naturalna, bazująca na czerpaniu z uzdrawiającej mocy roślin i rytuałów wpisuje się w dorobek kulturowy krajów całego świata, wraz z rozwojem medycyny konwencjonalnej zaczęła schodzić na drugi plan. Druga połowa XX w. przyniosła swego rodzaju odwilż, a to, czego doświadczamy obecnie, to istny ajurwedyjski boom z przewidywaną do 2022 r. roczną wartością niemal 10 miliardów dolarów zysków na całym świecie. Dziś ajurweda to nie tylko źródło korzennie pachnących remediów na wszelkie bolączki. To rosnący w siłę filar współczesnego świata wellness, będący jednym z wyznaczników zdrowego trybu życia. Co chwila jesteśmy zasypywani informacjami o nowych rytuałach, specyfikach czy dietach bazujących na wielowiekowej, indyjskiej tradycji, które dostają drugie życie wśród miłośników domowego self-care. Aby lepiej zrozumieć ich działanie i przebieg, warto zapoznać się z podstawowymi ajurwedyjskimi pojęciami, nierozerwalnie związanymi z tym, co uzdrawia duszę i ciało. Oto najważniejsze z nich:
Aghyanga masaż całego ciała, wykonywany na bazie gorącego oleju, najczęściej sezamowego lub z gorczycy, z dodatkiem olejków wspomagających pracę doszy. Pobudza witalność, wspomaga eliminację toksyn z organizmu i odblokowuje punkty marma. Pomaga równoważyć wewnętrzną energię i wprowadza w stan głębokiego relaksu.
Agni wewnętrzny ogień trawienny, znajdujący się w brzuchu. Od jego siły zależy, jak sprawnie ciało transformuje spożywane pokarmy w życiodajne składniki odżywcze. Podtrzymywanie siły agni jest jedną z podstawowych zasad komponowania ajurwedyjskich posiłków – jeśli ogień płonie z wielką mocą, jedzenie dobrze się trawi i w pełni odżywia ciało, które zachowuje witalność przez całe życie.
Ama resztki metaboliczne i toksyny, które zalegają w ciele, powodując osłabienie układu odpornościowego i przyczyniając do rozwoju wielu chronicznych schorzeń. W sanskrycie słowo to oznacza „ niedojrzały”, „niestrawiony”, a głównym symptomem ich nadmiaru w organizmie jest nieprzyjemny zapach z ust i nalot na języku. Redukcja amy jest podstawą wielu terapii ajurwedyjskich, a wspomaganie detoksyfikacji ciała jest celem najważniejszych, codziennych rytuałów, takich jak skrobanie języka, o którym więcej możesz przeczytać TU. W szerszym znaczeniu ama oznacza również toksyny psychologiczne i emocjonalne – traumy, lęki, nieprzepracowane sytuacje, które podobnie jak materialne toksyny odkładają się w organizmie, trując go.
Dosze 3 energetyczne siły natury, znane jako Vata (energia powietrza i wiatru), Pitta ( energia ognia) Kapha (energia wody i ziemi), z których składa się człowiek. Każda z dosz zawiera w sobie wszystkie pięć żywiołów w różnym natężeniu, w każdej z nich zazwyczaj dominują dwa. To, jaką mamy konstytucję – czyli dominujące dosze – powinno determinować nasz styl życia, odżywiania i uziemiania.
Drishti punkt skupienia wzroku, jest narzędziem do rozwijania skoncentrowanej intencji oraz utrzymywania fizycznej (np. podczas praktyki jogi) i emocjonalnej (np. podczas medytacji) równowagi. Kiedy umysł jest rozproszony, wzrok podąża za nim i intensywnie się porusza. Unieruchomienie wzroku poprzez drishti pomaga wyciszyć ciało i umysł.
Marma punkt witalny, będący miejscem styku materii (ciała) i świadomości (umysłu). Na ciele znajduje się ich 107, można je pobudzać np. odpowiednimi technikami masażu. Najwięcej punktów witalnych znajduje się na twarzy i głowie, dlatego ajurweda przykłada tak dużą wagę do rytuałów właśnie tej części ciała.
Mudra symboliczny gest, polegający na specjalnym układaniu dłoni i palców, pozwalający stymulować prawidłowy przepływ energii w organizmie, a tym samym zwalczać choroby fizyczne i poprawiać kondycję psychiczną.
Panchakarma „pancha” oznacza „5”, a „karma” to „proces” lub „terapia”. Oba słowa składają się na najważniejszą terapię leczniczą praktykowaną w ramach Ajurwedy. To 5 terapii: oczyszczanie płuc, oczyszczanie wątroby, nawilżanie jelit, oczyszczanie jelit i oczyszczanie zatok. Cały cykl trwa około 21 dni, a w codziennej praktyce uwzględnia się rytualny masaż, oczyszczającą saunę, restrykcyjną dietę, zioła wspierające indywidualną konstytucję i holistyczne zalecenia dotyczące tego, jak funkcjonować w trakcie Panchakarmy.
Prakriti nasza osobista kombinacja 3 dosz, determinującą naszą kondycję psychofizyczną.
Prana życiodajna energia, stymulująca wszystkie funkcje metaboliczne, motoryczne i sensoryczne.
Shakti żona boga Shiwy, symbol życiodajnej, żeńskiej energii. Jest utożsamiana z seksualnością, kreatywnością, harmonią i rozwojem. Płynie zarówno w kobietach, jak i mężczyznach.
Ujjayi technika oddechowa, podczas której świadomie kierujemy strumień powietrza na tylną ścianę gardła. Pomaga rozpalać wewnętrzny ogień, oczyszcza, relaksuje i poprawia koncentrację. Bardzo często wykorzystywany podczas medytacji lub praktyki jogi.
Codzienne rytuały mają niezwykłą moc, która pomaga nam wyciszać ciało i umysł, budować pewność siebie, siłę i pozytywne nastawienie do świata. Jeśli chcesz włączać (nie tylko ajurwedyjskie) takie praktyki do swojej domowej rutyny, skorzystaj z naszych porad. Rytuały idealnego poranka opisujemy TU, te na środek dnia TU, a weekendowych poczytasz TU.
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
