Budzisz się rano i czujesz niesmak w ustach? Nieprzyjemne uczucie nie mija, mimo że podchodzisz z uważnością do higieny jamy ustnej albo powraca w ciągu dnia, generując dyskomfort podczas każdej rozmowy? Nie ignoruj tego sygnału, który wysyła Twoje ciało. Skąd bierze się niesmak w ustach i jak się z nim rozprawić?
Niesmak w ustach – dlaczego go odczuwasz?
Odczuwanie smaków jest możliwe dzięki znajdującym się na języku kubkom smakowym. Osoba dorosła ma ich od 2 do 10 tysięcy, rozmieszczonych równomiernie na całej powierzchni tego narządu. Kubki smakowe regenerują się średnio co 10 dni, aby dostarczać nam jak najwięcej danych o tym, co trafia do naszych ust. Nie jesteśmy w stanie zobaczyć kubków smakowych gołym okiem – te okrągłe wypukłości, które są widoczne na powierzchni języka, to brodawki grzybowate. To właśnie na ich powierzchni znajdują się kubki smakowe (każda brodawka może zawierać ich aż 50) oraz receptory temperatury. Zdrowy człowiek ma zdolność rozróżniania 5 rodzajów smaków:
– Kwaśnego,
– Słonego,
– Słodkiego,
– Gorzkiego,
– Umami.
To, jak bardzo lubimy odczuwać poszczególne smaki, wpływa na nasze preferencje kulinarne jak również na to, czy „zasmakuje”, a więc czy będzie oddziaływać na nas osoba, z którą się całujemy. A co ze smakami, których nie lubimy? Cóż, można by założyć, że po prostu należy się trzymać się od nich z daleka, aby nie psuć sobie ani apetytu, ani nastroju. A co jeśli niesmak w ustach pojawia się dlatego, że generuje go nasze własne ciało? Wtedy zdecydowanie trudniej o trzymanie dystansu. Niesmak w ustach to subiektywne odczucie nieprzyjemnego smaku w jamie ustnej, które może mieć różne przyczyny. Odczucie niesmaku może być krótkotrwałe lub utrzymywać się przez dłuższy czas, może pojawiać się w określonych porach dnia lub powracać cyklicznie, stymulowane różnymi czynnikami zewnętrznymi. Oto kilka potencjalnych przyczyn niesmaku w ustach:
Choroby jamy ustnej: Niesmak w ustach to bardzo często sygnał świadczący o tym, że warto udać się do dentysty. Infekcje jamy ustnej, takie jak te bakteryjne czy grzybicze, mogą powodować nieprzyjemny smak, odczuwalny zazwyczaj najsilniej o poranku, ale też utrzymujący się przez cały dzień. Próchnica, choroby dziąseł lub obecność bakterii w jamie ustnej to najczęstsi winowajcy powracającego niesmaku.
Nieprawidłowa higiena jamy ustnej: Mycie zębów po posiłku usuwa resztki jedzenia, które pozostają na powierzchni zębów. Pozostawione cząsteczki jedzenia mogą prowadzić do rozwoju płytki nazębnej i kamienia, co z kolei sprzyja rozwojowi próchnicy i chorób dziąseł. Po spożyciu posiłku lub napoju, zwłaszcza zawierającego kwasy, takie jak soki owocowe czy napoje gazowane, kwasy te mogą osłabiać szkliwo zębów. Mycie zębów pomaga w neutralizacji kwasów i utrzymaniu zdrowego pH w jamie ustnej. Dlatego tak ważne jest, aby myć zęby nie tylko po pierwszym ale też po ostatnim posiłku w ciągu dnia, aby uniknąć niepożądanego działania resztek jedzenia i picia przez całą noc.
Problemy układu pokarmowego: Niesmak w ustach może świadczyć o problemach zdrowotnych, które niekoniecznie są bezpośrednio związane ze zdrowiem zębów. Refluks żołądkowy, zgaga, infekcje jelitowe, czy inne schorzenia układu pokarmowego mogą wpływać na smak w ustach oraz zmieniać skład chemiczny i zabarwienie śliny.
Następstwo działania leków: Substancje chemiczne zawarte w lekach mogą wpływać na receptory smakowe w jamie ustnej, co prowadzi do wystąpienia niesmaku. Ponadto, niektóre leki mogą zmieniać skład chemiczny śliny oraz wchodzić w reakcje z substancjami obecnymi w jamie ustnej, co może wywoływać niesmak w ustach.
Palenie papierosów: Dym papierosowy zawiera ponad 7 000 substancji chemicznych, z których wiele ma silny smak i zapach. Niektóre z tych substancji mogą osadzać się na błonie śluzowej jamy ustnej, języku i zębach, co może powodować nieprzyjemny smak. Nikotyna, główna substancja zawarta w tytoniu, może wpływać na receptory smakowe w jamie ustnej. Palacze często doświadczają zmiany w odczuciu smaku, a nadmiar nikotyny może prowadzić do niesmaku. Palenie papierosów to prosta droga do wysychania błon śluzowych w jamie ustnej, co wpływa na produkcję śliny. Sucha śluzówka może powodować dyskomfort i wpływać na odczucie smaku.
Głód: Masz problem z zachowaniem regularności posiłków, a niesmak w ustach pojawia się zawsze wtedy, kiedy robisz sobie zbyt duże przerwy w jedzeniu? W obliczu głodu organizm może przejść w tryb oszczędzania energii, co może wpływać na zmniejszenie produkcji śliny. Ślina pełni ważną rolę w procesie trawienia, neutralizacji kwasów oraz utrzymaniu zdrowego środowiska w jamie ustnej. Warto zauważyć, że głód to zazwyczaj stan przejściowy, a jeśli niesmak w ustach utrzymuje się dłużej lub jest problemem chronicznym, jego przyczyny mogą być dużo poważniejsze.
Zmiany hormonalne: Hormony, takie jak estrogen i progesteron, mogą wpływać na produkcję śliny. Zmniejszona produkcja śliny może prowadzić do suchości w jamie ustnej, co z kolei może wpływać na odczuwanie niesmaku. Ponadto hormony wpływają na regulację apetytu i preferencji smakowych. W okresie hormonalnych zmian, na przykład w trakcie ciąży, menopauzy czy niektórych faz cyklu menstruacyjnego, kobiety mogą doświadczać zmian w preferencjach smakowych, co może wpływać na odczucie niesmaku. Co więcej, hormony wpływają na funkcje układu pokarmowego, w tym na produkcję kwasu żołądkowego. Zmiany w tych procesach mogą wpływać na odczucie smaku i prowadzić do niesmaku.
Niesmak w ustach – jak go neutralizować?
Dbanie o to, aby niesmak w ustach nie odbierał nam poczucia komfortu, to misja, która wymaga uważności, bo nieprzyjemne doznania mogą być sygnałem narastających problemów zdrowotnych. Jak to robić? Oto wskazówki, z których warto regularnie korzystać:
1. Myj zęby po każdym posiłku
2. Regularnie wymieniaj szczoteczkę do zębów, aby nie dopuścić do gromadzenia się na niej niepożądanych bakterii oraz pleśni.
3. Używaj nici dentystycznych.
4. Wybieraj dobrej jakości pasty do zębów.
5. W celu dbania o zdrowie zębów postaraj się ograniczyć spożywanie cukru, który jest pożywką dla próchnicy.
6. Zastanów się, czy nie warto zerwać z nałogiem palenia papierosów.
7. Pij wodę i napary ziołowe regularnie w ciągu dnia.
8. Regularnie odwiedzaj dentystę, aby sprawdzać aktualny stan zdrowia zębów.
9. Ogranicz spożycie alkoholu.
Fani naturalnego dbania o zdrowie zalecają płukanie jamy ustnej olejem kokosowym. Czy ta metoda faktycznie działa? Sprawdzamy temat TU.
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
