To nieprawda, że bóle kości i stawów są zarezerwowane dla ludzi w jesieni życia. Ból kolan może zacząć utrudniać nam życie niezależnie od wieku i bardzo często wynika z naszego trybu życia. Jakie są dokładne przyczyny tej nieprzyjemnej dolegliwości i jak jej unikać?
Jak objawia się ból kolan?
Kolano jest jednym z najbardziej przeciążanych stawów w ciele człowieka. Nic dziwnego, jest to też bowiem największy staw, jaki posiadamy. Kolano jest miejscem połączenia kości udowej z piszczelową i jest wykorzystywane niemal przy każdej formie ruchu, od chodzenia, przez jeżdżenie na rowerze, do pływania, a jego ból może utrudniać nam nawet coś tak banalnego i naturalnego jak siedzenie. Zdrowe kolano można zginać od 0 stopni (całkowicie proste) do około 150 stopni (łydka dotykająca tylnej części uda). Zgięte kolano można obrócić do wewnątrz (w kierunku drugiej nogi) o około 10 stopni, a na zewnątrz o około 30 stopni. Kiedy pojawia się ból kolan, nasza mobilność jest utrudniona, a wykonywanie nawet najprostszych codziennych czynności może stać się wyzwaniem. Ból kolan może objawiać się na różne sposoby, w zależności od przyczyny i stopnia uszkodzenia. Oto najczęstsze objawy związane z bólem kolan:
Ostry ból: Nagły, intensywny ból, często związany z urazem lub przeciążeniem stawu, na przykład po upadku, skręceniu lub uderzeniu.
Przewlekły ból: Utrzymujący się przez dłuższy czas, często o zmiennym nasileniu. Może być wynikiem schorzeń takich jak zapalenie stawów, uszkodzenie chrząstki czy choroba zwyrodnieniowa stawów.
Sztywność: Trudności w zginaniu lub prostowaniu kolana, często związane z uczuciem zablokowania stawu. Może występować szczególnie po dłuższym okresie bezruchu, np. rano po wstaniu z łóżka.
Obrzęk: Opuchlizna wokół kolana, która może pojawić się w wyniku urazu, stanu zapalnego lub nagromadzenia płynu w stawie. Obrzęk może być widoczny i powodować uczucie ciepła w okolicy kolana.
Trzaski i klikanie: Dźwięki wydobywające się z kolana podczas ruchu, które mogą towarzyszyć bólowi. Często wynikają z uszkodzeń chrząstki, więzadeł lub innych struktur w stawie.
Brak stabilności podczas ruchu: Uczucie, że kolano “ucieka” lub nie wytrzymuje ciężaru ciała, co może być spowodowane uszkodzeniem więzadeł lub mięśni.
Ból przy obciążeniu: Ból pojawiający się lub nasilający podczas chodzenia, biegania, schodzenia po schodach lub wykonywania innych czynności, które obciążają staw kolanowy.
Ból w określonych miejscach: Czasami ból koncentruje się w konkretnych obszarach kolana, np. z przodu (ból rzepkowy), po bokach (ból więzadłowy) lub z tyłu (ból dołu podkolanowego).
Uczucie gorąca lub zaczerwienienia: Wskazuje na stan zapalny lub infekcję w stawie kolanowym, wymagające pilnej interwencji medycznej.
Ograniczenie ruchomości: Trudności w pełnym wyprostowaniu lub zgięciu kolana, co może być związane z bólem, obrzękiem lub uszkodzeniem struktur stawu.
Ból kolan – co go powoduje?
Ból kolan to dolegliwość o złożonym podłożu, której przyczyny mogą wynikać zarówno z chorób, jak i z trybu życia. Jednym z głównych powodów bólu są urazy mechaniczne, takie jak skręcenia, zwichnięcia, czy zerwania więzadeł, które często są wynikiem intensywnej aktywności fizycznej lub nagłych, źle skontrolowanych ruchów. Uszkodzenia łąkotki również mogą prowadzić do bólu i ograniczenia ruchomości stawu. Warto pamietać, że nie trzeba nieszczęśliwego wypadku, aby skazać się na tę uciążliwą dolegliwość, bowiem styl życia odgrywa równie istotną rolę w powstawaniu bólu kolan. Przykłady? Brak regularnej aktywności fizycznej może prowadzić do osłabienia mięśni wokół stawu kolanowego, co zwiększa ryzyko urazów i przeciążeń. Siedzący tryb życia oraz długotrwałe przyjmowanie nieprawidłowej pozycji przy pracy, na przykład przy biurku, mogą obciążać stawy, powodując ból i dyskomfort. Nieodpowiednie obuwie, zwłaszcza podczas uprawiania sportu, również może przyczyniać się do problemów z kolanami. Buty, które nie zapewniają wystarczającego wsparcia dla stopy, mogą prowadzić do niewłaściwego ułożenia stawów, co zwiększa ryzyko urazów i bólu. Przeciążenia wynikające z intensywnych treningów, szczególnie bez odpowiedniej rozgrzewki lub z niewłaściwą techniką, mogą powodować nadmierne obciążenie stawu kolanowego, prowadząc do stanów zapalnych i uszkodzeń.
Wróćmy na chwilę do przyczyn stricte zdrowotnych. Choroba zwyrodnieniowa stawów, czyli osteoartroza, jest kolejną częstą przyczyną bólu kolan, szczególnie u osób starszych lub prowadzących aktywny tryb życia z dużym obciążeniem stawów. W tym przypadku chrząstka stawowa ulega stopniowemu zużyciu, co prowadzi do bólu, sztywności i obrzęku. Różne formy zapalenia stawów, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów czy dna moczanowa, również mogą powodować intensywny ból i stany zapalne w obrębie kolana. Inne czynniki związane ze stylem życia, takie jak nieprawidłowa biomechanika i wady postawy, np. płaskostopie czy koślawość kolan, również mogą przeciążać staw i prowadzić do bólu. Ponadto problemy z krążeniem, takie jak zakrzepica żył głębokich, mogą prowadzić do bólu i obrzęku kolana, a infekcje stawu kolanowego mogą powodować stan zapalny, ból i zaczerwienienie.
Ból kolan – jak go unikać?
Wszystkie te czynniki, zarówno związane z chorobami, jak i trybem życia, pokazują, że ból kolan może mieć złożone podłoże. Jego leczenie wymaga holistycznego podejścia, które uwzględnia zarówno przyczyny medyczne, jak i styl życia. Wprowadzenie zdrowych nawyków, regularnej aktywności fizycznej, odpowiedniego obuwia i ergonomicznej postawy może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia bólu kolan i poprawić jakość życia. Oto w jaki sposób możesz redukować ból kolan na co dzień:
Zadbaj o regularną aktywność fizyczną: Ćwicz regularnie, aby wzmocnić mięśnie wokół stawu kolanowego. Silne mięśnie stabilizują kolano i zmniejszają ryzyko urazów.
Utrzymuj zdrową wagę: Nadmierna waga obciąża stawy, w tym kolana, co może prowadzić do bólu i zwyrodnień. Utrzymanie zdrowej masy ciała odciąży kolana.
Dobieraj odpowiednie obuwie: Noś buty, które dobrze wspierają Twoje stopy i amortyzują wstrząsy. Szczególnie ważne jest to podczas uprawiania sportu.
Unikaj długotrwałego siedzenia w jednej pozycji: Regularnie zmieniaj pozycję i rób przerwy na rozciąganie, zwłaszcza jeśli pracujesz przy biurku.
Dbaj o właściwą technikę ćwiczeń: Zwracaj uwagę na prawidłową technikę wykonywania ćwiczeń, szczególnie tych obciążających kolana. Rozgrzewka przed treningiem jest kluczowa.
Nie przeciążaj kolan: Unikaj nagłych, gwałtownych ruchów oraz zbyt intensywnych treningów bez odpowiedniego przygotowania.
Wprowadź rozciąganie do codziennej rutyny: Regularne rozciąganie zwiększa elastyczność mięśni i więzadeł, co pomaga chronić kolana przed urazami.
Zwracaj uwagę na swoją postawę: Prawidłowa postawa zarówno w pozycji stojącej, jak i siedzącej zmniejsza obciążenie kolan.
Miej świadomość swojej biomechaniki: Jeśli masz płaskostopie lub inne wady postawy, rozważ stosowanie wkładek ortopedycznych, aby zmniejszyć przeciążenie kolan.
Słuchaj swojego ciała: Jeśli odczuwasz ból kolan, nie ignoruj go. Odpocznij i skonsultuj się z lekarzem, aby uniknąć poważniejszych problemów.
Jeśli ból kolan utrudnia Ci uprawianie sportu, przerzuć się na spacery. O tym, jak wiele korzyści dają na poziomie zdrowia fizycznego i psychicznego, przeczytasz TU.
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
