Jednym z najlepszych sposobów na jesienno- zimowe rozgrzewanie zmarzniętego ciała jest sauna. Ta jednak niejedno ma imię. Jakie są rodzaje saun? Która z nich jest najskuteczniejsza? I czy w ogóle sauna to przyjemność dla każdego? Przyglądamy się temu gorącemu tematowi z bliska.
Sauna na przestrzeni wieków
Wyobraź sobie miejsce, gdzie gorąca para nie tylko rozluźnia mięśnie, ale też łączy ludzi z tradycjami, duchowością i… praktycznym życiem. Sauny istnieją od tysięcy lat i przeszły fascynującą drogę – od prostych wykopanych w ziemi dołów po dzisiejsze nowoczesne spa. Pierwsze sauny, które pojawiły się około 10 tysięcy lat temu, były prostymi jamami w ziemi z kamieniami ogrzewanymi ogniem. Gdy kamienie się nagrzewały, dół przykrywano darnią lub trzciną, a wodę wylewano na kamienie, tworząc parę. Brzmi prosto, prawda? A jednak to właśnie ta prostota dała początek jednemu z najstarszych rytuałów ludzkości. Choć dziś słowo „sauna” kojarzy się głównie z Finlandią, praktyki związane z gorącą parą istniały na całym świecie:
Ameryka Północna i Meksyk: rdzennie amerykańskie „sweat lodges” były miejscem ceremonii oczyszczenia i modlitwy
Japonia: naturalne jaskinie zamieniano na kąpiele parowe, które później ewoluowały w łaźnie przy świątyniach
Bliski Wschód: osmańskie hammamy stały się sercem życia społecznego.
Obecnie sauna kojarzy się z relaksem i self-care, ale w przeszłości jej rola była znacznie szersza. Świetnym przykładem jest Finlandia, gdzie służyła ona do:
– gotowania i prania,
– suszenia lnu i zboża,
– leczenia chorych,
– przygotowania zmarłych do pochówku,
– a nawet porodów.
Była także przestrzenią duchową. Starofinowie wierzyli, że sauna jest miejscem spotkania czterech żywiołów: ognia, wody, ziemi i powietrza. Była to brama między światem żywych a zaświatami. Finlandia, z 3,3 miliona saun na 5,5 miliona mieszkańców, uczyniła z sauny swój symbol narodowy. Tradycja ta jest tak głęboko zakorzeniona, że w 2020 r. fińska kultura saunowania została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO – podobnie jak estońska tradycja sauny dymnej kilka lat wcześniej.
Jakie są rodzaje saun?
Sauny to coś więcej niż tylko miejsce do wypocenia stresu. Wybór odpowiedniego rodzaju sauny może znacząco wpłynąć na Twoje doznania i korzyści zdrowotne. Oto najpopularniejsze z nich:
Sauna fińska
To klasyk, który od razu przychodzi na myśl, gdy mówisz „sauna”. Charakteryzuje się drewnianym wnętrzem i wysoką temperaturą – od 70 do nawet 100°C – z bardzo niską wilgotnością (10–20%). Jeśli masz ochotę na odrobinę pary, wystarczy, że dolejesz wody na rozgrzane kamienie pieca. W saunie fińskiej nie tylko się odprężysz, ale też poprawisz krążenie i usuniesz toksyny z organizmu. To doskonały wybór, jeśli szukasz intensywnego, oczyszczającego doświadczenia.
Sauna parowa
Sauna parowa, znana też jako łaźnia turecka, różni się od fińskiej przede wszystkim wilgotnością, która sięga nawet 100%. Tutaj temperatura jest niższa (40–50°C), co sprawia, że jest łagodniejsza dla organizmu, a skóra czerpie pełnymi garściami z dobrodziejstw wilgotnego powietrza. To świetna opcja, jeśli szukasz głębokiego nawilżenia skóry, relaksu i aromaterapii, bo do pary często dodaje się olejki eteryczne.
Dla fanów nowoczesnych technologii idealna będzie sauna na podczerwień. Zamiast ogrzewać powietrze, promienie podczerwone działają bezpośrednio na Twoje ciało, co sprawia, że temperatura wewnątrz sauny jest znacznie niższa (40–60°C). Efekt? Głębszy detoks, regeneracja mięśni po wysiłku i mniejsze obciążenie dla układu krążenia. To opcja idealna, jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z saunowaniem lub szukasz mniej intensywnego doświadczenia.
Sauna dymna
Sauna dymna to ukłon w stronę tradycji. Jest drewnianą chatką bez komina, w której ogień ogrzewa kamienie bezpośrednio, a dym wypełnia wnętrze. Po wygaszeniu ognia sauna jest przewietrzana, ale zapach dymu i aromat drewna pozostają. To wyjątkowe doświadczenie, które łączy surowość natury z głębokim relaksem. To także element estońskiego dziedzictwa kulturowego, które w 2013 r. trafiło na listę UNESCO.
Sauna banya
Rosyjska banya to nie tylko sauna, ale też rytuał. Temperatura w niej jest wysoka, podobnie jak w saunie fińskiej, ale wilgotność znacznie większa dzięki dużej ilości wody wylewanej na kamienie. Niezbędnym elementem są brzozowe witki, którymi oklepuje się ciało, by pobudzić krążenie i oczyścić skórę. To doświadczenie nie tylko relaksuje, ale też oczyszcza organizm i pozwala na chwilę tradycyjnej, rosyjskiej kultury.
Sauna przenośna
Nie masz miejsca na klasyczną saunę? Przenośne sauny to idealne rozwiązanie. Możesz wybierać między kompaktowymi kabinami na podczerwień a lekkimi namiotami parowymi. Choć są mniejsze i mniej tradycyjne, wciąż pozwalają na relaks i detoks w domowym zaciszu. To opcja idealna, jeśli marzysz o chwili dla siebie, ale nie chcesz inwestować w budowę sauny stacjonarnej.
Sauna a korzyści dla ciała i ducha
Niezależnie od tego, czy wolisz klasyczną saunę fińską, wilgotną saunę parową, czy nowoczesną saunę na podczerwień, każda z nich ma coś wyjątkowego do zaoferowania. Ciepło i chwila spokoju działają na ciało i umysł jak małe spa dla duszy. A co najlepsze? Niezależnie od wybranego rodzaju, regularne korzystanie z sauny może przynieść Ci mnóstwo korzyści zdrowotnych i relaksacyjnych:
Ulga dla zmęczonych mięśni
Po intensywnym treningu, długim dniu pracy lub godzinach spędzonych przy biurku Twoje mięśnie mogą być spięte, a ciało zmęczone. W saunie, dzięki wysokiej temperaturze, naczynia krwionośne się rozszerzają, co zwiększa przepływ krwi do mięśni. To z kolei przyspiesza ich regenerację, łagodzi napięcia i zmniejsza ból. Sauna działa jak naturalny masaż od wewnątrz, dzięki czemu możesz szybko wrócić do formy i cieszyć się energią na kolejny dzień.
Lepsze krążenie
W saunie Twoje serce zaczyna bić szybciej, a krew płynie intensywniej – podobnie jak podczas lekkiego treningu cardio. Rozszerzone naczynia krwionośne pomagają dostarczyć więcej tlenu i składników odżywczych do wszystkich części ciała, co pozytywnie wpływa na Twoje zdrowie. Regularne korzystanie z sauny może nawet wspierać obniżanie ciśnienia krwi, co jest szczególnie korzystne w walce z codziennym stresem i zmęczeniem.
Naturalny detoks dla skóry i ciała
Podczas wizyty w saunie Twoje ciało zaczyna się intensywnie pocić, co pomaga usuwać z organizmu toksyny i zanieczyszczenia. To jak głęboki detoks, który wspiera Twoje nerki i skórę w naturalnym oczyszczaniu. Dodatkowo sauna pomaga odblokować pory, poprawia koloryt skóry i sprawia, że wygląda ona zdrowiej i promienniej. Jeśli marzysz o naturalnym „glow”, regularne wizyty w saunie mogą być Twoim tajnym trikiem!
Relaks dla umysłu
Wchodząc do sauny, zostawiasz za sobą cały zgiełk i stres dnia codziennego. Wysoka temperatura i cisza obniżają poziom kortyzolu – hormonu stresu – co pomaga uspokoić myśli i odzyskać równowagę psychiczną. To idealny sposób na zresetowanie głowy, dzięki któremu poczujesz się spokojniejszy, bardziej skupiony i gotowy na kolejne wyzwania.
Silniejszy układ odpornościowy
Częste wizyty w saunie mogą wspierać Twoją odporność. Ekspozycja na wysoką temperaturę zwiększa produkcję białych krwinek, które pomagają organizmowi walczyć z infekcjami. Efekt? Mniejsze ryzyko przeziębień i lepsza gotowość do walki z wirusami. To jak dodatkowa tarcza ochronna, zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym.
Lepszy sen, lepszy poranek
Jeśli masz problem z zasypianiem lub budzisz się na wiecznym niewyspaniu, sauna może być Twoim sprzymierzeńcem. Ciepło pomaga rozluźnić ciało i wyciszyć umysł, co idealnie przygotowuje Cię do głębokiego, regenerującego snu. Wypróbuj sesję w saunie wieczorem – zobaczysz, jak łatwo będzie Ci się wyciszyć i zasnąć.
Czas tylko dla siebie
W świecie pełnym powiadomień, maili i niekończących się list zadań sauna staje się wyjątkowym miejscem na odpoczynek i skupienie się na sobie. To czas, kiedy możesz naprawdę wsłuchać się w swoje ciało, zwolnić i naładować baterie. Nawet 15 minut w saunie potrafi zmienić Twój dzień i dodać Ci energii, by działać dalej z większym spokojem i jasnością umysłu.
Czy wiesz, że możesz zafundować parowy rytuał swoim strefom intymnym? Sprawdź, czym dokładnie jest Yoni Steaming.
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
