Planujesz powiększenie rodziny, ale zastanawiasz się, czy Twoje codzienne wybory mogą wpłynąć na płodność? Dobra wiadomość jest taka, że Twój styl życia ma znaczenie – i to większe, niż mogłoby się wydawać. Płodność to skomplikowana układanka, w której ważną rolę odgrywają dieta, aktywność fizyczna, stres czy jakość snu. Wprowadzenie kilku zmian może nie tylko poprawić Twoje zdrowie, ale także zwiększyć szanse na upragnione dwie kreski na teście ciążowym.
Płodność: co jej szkodzi?
Niepłodność to temat, który dotyka coraz większej liczby osób na całym świecie. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), problemy z płodnością dotyczą około 1 na 6 par w wieku rozrodczym. To oznacza, że miliony ludzi stają w obliczu trudności z poczęciem dziecka, a liczba ta wciąż rośnie. Jednak niepłodność to nie tylko wyzwanie medyczne – to także problem, który niesie ze sobą ogromne konsekwencje emocjonalne i psychiczne. Dla wielu osób moment, w którym dowiadują się, że ich szanse na naturalne poczęcie są ograniczone, jest jak cios w serce. Wizja rodzicielstwa często jest głęboko zakorzeniona w naszych planach na przyszłość. Niepowodzenia w staraniach o dziecko mogą powodować poczucie straty i rozczarowania, które są porównywalne do przeżywania żałoby. Dla kobiet dodatkowym ciężarem jest presja społeczna, która od wieków przypisuje im rolę matki jako centralny punkt życia. Psychologowie zwracają uwagę, że niepłodność może prowadzić do długotrwałego stresu, lęku, a nawet depresji. Każdy cykl menstruacyjny, każdy test ciążowy z jedną kreską, każda wizyta u lekarza stają się przypomnieniem o tym, że upragniony cel wciąż pozostaje nieosiągalny. Dla wielu par wiąże się to z ciągłym napięciem – pytania od rodziny, widok znajomych z dziećmi, a nawet codzienne rozmowy mogą być wyzwalaczami silnych emocji. Niepłodność bywa także testem dla związku. Wspólne przechodzenie przez proces diagnostyki, leczenia i podejmowanie decyzji o kolejnych krokach może zbliżyć partnerów, ale może też prowadzić do napięć i konfliktów. Wiele par zmaga się z poczuciem winy – kobiety mogą obwiniać się za swoje ciało, które „nie funkcjonuje”, a mężczyźni mogą doświadczać trudności z samooceną, jeśli ich płodność jest ograniczona. Nie można też zapomnieć o aspekcie finansowym. Leczenie niepłodności, takie jak procedury in vitro, badania czy terapie hormonalne, często wiąże się z ogromnymi kosztami. Dla wielu par to dodatkowy ciężar, który pogłębia stres i poczucie frustracji. W niektórych przypadkach koszty leczenia zmuszają ludzi do podejmowania trudnych decyzji – rezygnacji z dalszych prób, co samo w sobie może być źródłem smutku i żalu. Problemy z płodnością to temat, o którym wciąż mówi się zbyt mało. Choć medycyna oferuje coraz więcej możliwości, wciąż brakuje szerokiego wsparcia psychologicznego dla osób zmagających się z tym wyzwaniem. Dlatego tak ważne jest, by nie tylko mówić o aspektach medycznych, ale także zwracać uwagę na emocjonalny wymiar niepłodności.
Zanim przejdziemy do tego, co można zrobić, by poprawić płodność, warto zrozumieć, jakie czynniki mogą jej szkodzić. Niestety, współczesny styl życia nie zawsze sprzyja naszemu zdrowiu reprodukcyjnemu:
Stres jako wróg płodności: Przewlekły stres działa na organizm jak hamulec. Wysoki poziom kortyzolu – hormonu stresu – może zakłócać cykl owulacyjny u kobiet i obniżać jakość nasienia u mężczyzn. Stres sprawia też, że organizm zaczyna oszczędzać energię na najważniejsze funkcje, a reprodukcja schodzi na dalszy plan.
Siedzący tryb życia: Brak aktywności fizycznej może prowadzić do nadwagi, która jest jednym z głównych czynników ryzyka problemów z płodnością. Nadmiar tkanki tłuszczowej wpływa na równowagę hormonalną, co może zaburzać cykl menstruacyjny i jakość owulacji.
Zła dieta: Fast foody, przetworzone produkty, nadmiar cukru i tłuszczów trans – to wszystko może negatywnie wpływać na płodność. Dieta uboga w witaminy i minerały nie dostarcza organizmowi niezbędnych składników do prawidłowego funkcjonowania układu hormonalnego i rozrodczego.
Palenie i nadmierne spożycie alkoholu: Nikotyna i toksyny zawarte w papierosach uszkadzają komórki jajowe i plemniki, obniżając szanse na poczęcie. Podobnie nadmierne spożycie alkoholu może wpływać na równowagę hormonalną i jakość nasienia.
Sen a płodność: Zbyt krótki lub nieregularny sen może zakłócać wydzielanie hormonów odpowiedzialnych za regulację cyklu miesiączkowego i owulacji. Brak snu obniża także poziom energii i zdolność organizmu do regeneracji.
Styl życia poprawiający płodność
Nie musisz wprowadzać drastycznych zmian – wystarczy kilka świadomych kroków, by wspierać zdrowie reprodukcyjne. Oto najważniejsze z nich:
Zadbaj o zrównoważoną dietę
Postaw na produkty bogate w witaminy i minerały, które wspierają płodność:
– Kwas foliowy (zielone warzywa liściaste, awokado, pełnoziarniste produkty) wspomaga rozwój komórek jajowych i zapobiega wadom wrodzonym.
– Cynk (orzechy, nasiona, owoce morza) poprawia jakość nasienia i wspiera równowagę hormonalną.
– Witamina D (tłuste ryby, jajka, słońce) reguluje funkcje hormonalne i wspomaga implantację zarodka.
– Kwasy omega-3 (ryby, siemię lniane, orzechy włoskie) poprawiają jakość komórek jajowych i plemników.
Regularna aktywność fizyczna
Ćwiczenia o umiarkowanej intensywności, takie jak joga, pilates, spacery czy pływanie, pomagają utrzymać zdrową wagę i poprawiają krążenie krwi. Ważne, by nie przesadzać – intensywny wysiłek fizyczny może mieć odwrotny skutek, obniżając poziom hormonów niezbędnych do owulacji.
Ogranicz używki
Jeśli palisz papierosy, to idealny moment, by z nimi zerwać. Ogranicz również spożycie alkoholu – eksperci zalecają całkowitą abstynencję podczas starań o dziecko.
Pracuj nad redukcją stresu
Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, mindfulness czy głębokie oddychanie, mogą znacząco obniżyć poziom stresu. Regularna praktyka jogi pomaga także wyciszyć ciało i umysł.
Dbaj o odpowiednią ilość snu
Staraj się spać co najmniej 7-8 godzin dziennie. Regularny rytm snu wspiera produkcję hormonów odpowiedzialnych za płodność i pomaga organizmowi w regeneracji.
Codzienna rutyna poprawiająca płodność
Twoje codzienne nawyki mają ogromny wpływ na zdrowie reprodukcyjne. Jak wygląda rutyna, która może pomóc wzmocnić płodność? Oto nasza propozycja:
Rano:
– Zacznij dzień od szklanki ciepłej wody z cytryną, by nawodnić organizm i pobudzić metabolizm.
– Zjedz śniadanie bogate w białko i zdrowe tłuszcze – na przykład jajka z awokado lub owsiankę z orzechami i owocami jagodowymi.
W ciągu dnia:
– Wybieraj zdrowe przekąski, takie jak migdały, świeże owoce czy hummus z warzywami.
– Pamiętaj o nawodnieniu – pij co najmniej 2 litry wody dziennie.
– Postaraj się wpleść aktywność fizyczną, nawet w formie 20-minutowego spaceru.
Wieczorem:
– Zjedz lekką, zbilansowaną kolację – na przykład pieczoną rybę z warzywami.
– Wypróbuj techniki relaksacyjne, takie jak joga przed snem.
– Wyłącz elektronikę na godzinę przed pójściem spać, aby zadbać o jakość snu.
Styl życia ma ogromny wpływ na Twoją płodność. Wprowadzenie niewielkich, ale przemyślanych zmian może znacząco zwiększyć Twoje szanse na zostanie rodzicem. Bliższe przyjrzenie się diecie może być pierwszym krokiem w tym kierunku. Sprawdź na przykład, jaki wpływ na Twój układ hormonalny mają pestki i nasiona?
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
