Masz plan. Intensywnie pracujesz, żeby go realizować, rozwijasz się i krok po kroku osiągasz to, czego tak bardzo pragniesz. Teoretycznie naturalną konsekwencją powinno być wszechogarniające poczucie dumy, szczęścia i satysfakcji. Emocjonalna praktyka może jednak wyglądać zgoła inaczej. Czym jest syndrom oszusta?
Czy jest prawda i tylko prawda?
Każdy z nas postrzega świat w sposób subiektywny. Ten indywidualny filtr bardzo często zakrzywia to, co mamy wokół, a my postrzegamy siebie zupełnie inaczej niż widzą nas inni. Kiedy nasze emocje są stabilne, a poziom racjonalnego myślenia wysoki, nasza wizja siebie jest najbliższa rzeczywistości. Niestety o tym, jak trudno trzymać emocje na wodzy, i jak łatwo ulegać złudnym wrażeniom, pewnie nie raz przekonał się każdy z nas. Konsekwencje? Są, i tak jak bohater naszego dzisiejszego artykułu, mogą odebrać radość z życia i zablokować rozwój. Syndrom oszusta (ang. impostor syndrome) został po raz pierwszy zbadany i opisany jako zjawisko psychologiczne przez amerykańskie psycholożki Pauline Rose Clance i Suzanne Imes w 1978 r. Ich badania rozpoczęły się od analizy przypadków kobiet, które nie wierzyły, że są w stanie osiągnąć lub zasługują na osiągnięty sukces. W swojej późniejszej pracy dowiodły jednak, że dotyczy on nie tylko kobiet, ale i mężczyzn.
Najnowsze badania pokazują, że syndrom oszusta nie jest zjawiskiem rzadkim – nawet 70% z nas może odczuwać jego symptomy, takie jak:
– Chroniczny brak we własne siły,
– Dążenie do perfekcji,
– Poczucie niezasługiwania na sukcesy,
– Umniejszanie własnym kompetencjom,
– Lęk przed obnażeniem braku kwalifikacji.
Syndrom oszusta, charakterystyka
Valerie Young, autorka ksiażki The secret thoughts of successful women wyróżnia kilka schematów działania i myślenia, charakterystycznych dla ludzi dotkniętych zjawiskiem, jakim jest syndrom oszusta:
Perfekcjoniści nawet jeśli zrealizują 99% założonego planu, będą odczuwać porażkę, bo na sukces patrzą zero-jedynkowo. 100% jest jednak dla nich często trudno osiągalne, ponieważ wykazują tendencję do poprawiania, prokasctrynacji i unikania konfrontacji w obawie przed oceną.
Eksperci Odczuwają imperatyw posiadania pełni kompetencji, zanim rozpoczną jakieś działanie. Zanim przystąpią do jego realizacji, nieustannie podnoszą kwalifikacje, zasięgają porad, rozkładają na czynniki pierwsze i nadmiernie analizują. W efekcie zamiast uczyć się w procesie rozwoju, stoją w miejscu z nadmiarem wiedzy i poczuciem porażki.
Naturalni geniusze Przyzwyczajeni do tego, że zdobywanie osiągnięć przychodzi im łatwo, odczuwają poczucie porażki i bycia niewystarczająco dobrym za każdym razem, kiedy w realizację działania muszą włożyć jakiś wysiłek.
Soliści Mają poczucie, że ich sukces będzie miał wartość tylko wtedy, kiedy osiągną go samodzielnie, bez niczyjej pomocy, emocjonalnego czy merytorycznego wsparcia.
Supermani/ supermanki Nieustannie próbują udowodnić, że pracują więcej i ciężej niż inni, żeby osiągnąć sukces.
Syndrom oszusta, gdzie leży jego źródło?
Wykształcenie tego zjawiska psychologicznego może mieć kilka źródeł:
– Skłonność do perfekcjonizmu,
– Wyrastanie w rodzinie, w której ponadprzeciętne osiągnięcia są miarą wartości człowieka ,
– Wyrastanie w rodzinie, w której często dochodzi do konfliktów i rzadko doznaje się wsparcia,
– Wchodzenie w nową rolę lub rozpoczynanie nowego etapu w życiu, np. rozpoczęcie studiów lub pracy na nowym stanowisku.
Niektórzy badacze przedmiotu twierdzą, że syndrom oszusta i brak wiary, że możesz osiągnąć lub zasługujesz na sukces najczęściej dotyka kobiet, szczególnie tych reprezentujących mniejszości – etniczne, wyznaniowe czy seksualne. Poczucie oszukiwania i bycia nie na miejscu wynika z tego, że rzadko znajdują one w swoim środowisku osoby o podobnym profilu, w związku z czym czują się wyobcowane i zaczynają kwestionować swoją pozycję.
Zdaniem specjalistów jednym ze skutecznych narzędzi do walki z syndromem oszusta są pozytywne afirmacje. Praktykując je codziennie możesz krok po kroku zmieniać postrzeganie samego siebie, zacząć doceniać własne kompetencje i zrozumieć, że Twoje sukcesy są wynikiem Twojej pracy i zaangażowania. Skorzystaj z naszych 5 afirmacji na pewność siebie, żeby szybko poczuć moc tej niezwykłej praktyki. Znajdziesz je TU.
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
