W końcu nastała wiosna! To nowy początek, pora roku, w której nasz organizm szczególnie domaga się wprowadzenia zmian. Czas odnowy, detoksykacji oraz pozbywania się pozostałości po ciężkich i rozgrzewających zimowych potrawach. Podążając za klasyką Tradycyjnej Medycyny Chińskiej, czyli za ,,Kanonem Medycyny Chińskiej Żółtego Cesarza”: ,,…trzy wiosenne miesiące przynoszą odnowę w przyrodzie. Wiosna to czas narodzin. Właśnie wtedy niebo i ziemia rodzą się na nowo”. Dziś podpowiadamy, jak według TCM, zadbać o siebie oraz o dobre samopoczucie wiosną.
Przemiana drzewa i odradzanie się życia
Zgodnie z Tradycyjną Medycyną Chińską, wiosna to pora roku, która charakteryzuje się silnym wzrostem, ruchem i ekspansją. Odpowiada narodzinom, odradzaniu się i eksplozji witalności. W tym czasie natura budzi się do życia, co możemy obserwować pod postacią kiełkujących roślin czy pojawiających się młodych pędach. Przebywanie wśród przyrody to odpoczynek dla głowy, co sprzyja zmniejszonemu apetytowi, a tym samym naturalnemu oczyszczaniu z ciężkiego zimowego pożywienia.
Wg TCM wiosna związana jest z elementem drzewa, któremu przyporządkowuje się wątrobę oraz pęcherzyk żółciowy. Kolorem przypisanym tej porze roku jest zielony, a smakiem kwaśny – bowiem „nadprzyrodzone siły stwarzają wiatr w Niebiosach i drzewo na Ziemi. W organizmie tworzą wątrobę i ścięgna, tworzą kolor zielony… umożliwiają głosowi wyrażanie krzyku… tworzą oczy, smak kwaśny i emocję gniewu”.
Wiosną powinniśmy pomóc organizmowi rozruszać energię po zimowym zastoju. Spędzaj więcej czasu na świeżym powietrzu oraz praktykuj regularne spacery, aby karmić się świeżą, orzeźwiającą witalnością. Rozwijaj spokój i równowagę umysłu, zadbaj o samorozwój.
W medycynie chińskiej wiosna kojarzona jest z Wiatrem – symbolem gwałtownych zmian. Pogoda jest bardzo zmienna, raz jest ciepło, raz zimno. Aby zapobiec przewianiu, nie powinniśmy zrzucać zbyt szybko zimowego ubrania. Grozi to m. in. bólem mięśni, osłabionym trawieniem, drażliwością, a w konsekwencji przeziębieniem.
Czas wątroby i pęcherza żółciowego
W kontekście naszego organizmu, wiosna to pora roku powiązana z obiegiem czynnościowym wątroby i pęcherza żółciowego. To właśnie te struktury ciała wymagają szczególnej opieki z naszej strony. Według TCM zdrowa wątroba zapewnia swobodny przepływ energii, zarówno przez ciało, jak i umysł. Sprawuje również nadzór nad ilością i jakością krwi. W dzisiejszych czasach wątroba jest prawdopodobnie jednym z najbardziej przeciążonych narządów, a to za sprawą między innymi przejadania się, szczególnie zbyt tłustym, ciężkim i przetworzonym pożywieniem, używek czy środków chemicznych. Więcej piszemy o tym TU.
Emocje takie jak gniew czy złość wpływają na zaburzenie równowagi wątroby. W miarę możliwości unikaj więc stresogennych sytuacji albo poszukaj własnych sposobów radzenia sobie z trudnymi emocjami. Powszechnie znane jest powiedzenie: ,,coś mi leży na wątrobie”, czyli jestem zły, sfrustrowany. Według TCM negatywne emocje nie służą temu organowi. Ulega ona bowiem zastojowi bądź przegrzaniu, co zaburza swobodny przepływ energii w całym ciele oraz doprowadza do licznych problemów na poziomie fizycznym i emocjonalnym. Zadbaj o balans w życiu. O różnych technikach relaksacyjnych przeczytasz TU.
Pożywienie na czas wiosny
W okresie wiosennym nasza dieta powinna być lżejsza niż podczas jesieni i zimy. Zapewnij wątrobie i pęcherzykowi wątrobowemu czas na odpoczynek poprzez unikanie przejadania się oraz późnego spożywania posiłków. Wystrzegaj się gorącego i tłustego pożywienia, ponieważ blokują one energię Qi wątroby.
Wzmocnienie wątroby zapewni delikatnie ogrzewające pożywienie. Wiosenne odżywianie powinno bazować na produktach zbożowych, strączkach, młodych roślinach, świeżej zieleninie, pierwszych nowalijkach i kiełkach. Jedzmy też szczypiorek, natkę pietruszki, kiełki oraz młode buraki, marchew, kapustę, rzepę, kalarepę, kalafior, brokuły, brukselkę, szpinak, seler naciowy, brzoskwinie, wiśnie, orzeszki piniowe. Stosuj ostre przyprawy, takie jak czosnek, papryka, imbir, bazylia, fenkuł, majeranek, rozmaryn, kminek, koper, liść laurowy.
Wiosną wolno nam co prawda jeść więcej sałatek, kiełków i surowizny niż zimą i jesienią, ale podejdźmy do tego z ostrożnością. Według TCM nadmierne spożywanie nieugotowanego pożywienia może osłabiać trawienie i powodować reakcje oczyszczające. Gotuj krócej, za to w wyższej temperaturze. Zamiast zupy mocy przygotuj lżejsze rosoły lub zupy z dodatkiem świeżych warzyw i ziół. Z metod przyrządzania posiłków w okresie wiosennym najbardziej poleca się lekkie gotowanie na parze, blanszowanie, szybkie smażenie lub krótkie duszenie.
Pamiętaj o ciepłym, pożywnym, lekkostrawnym i niosącym ładunek energetyczny na cały dzień śniadaniu. Żołądek posiada optymalną zdolność trawienia pomiędzy 7.00 a 9.00 rano, dlatego powinien to być najważniejszy i ilościowo największy posiłek dnia.
Wprowadź smak kwaśny
Smak kwaśny stabilizuje yin wątroby i reguluje jej yang. Według TCM zadziała leczniczo na lęki i niepokoje. Produkty kwaśne mają też funkcję ochładzającą: odświeżają ciało, redukują nadmierne pocenie się, wspierają wytwarzanie płynów. Łagodzą też nastroje poprzez ochłodzenie emocjonalnego gorąca w wątrobie/ pęcherzyku żółciowym.
Dobrym i popularnym rozwiązaniem do szybkiego usunięcia zastoju wątroby jest ocet, który ma właściwości odtruwające i silnie pobudzające. Jego działanie można poprawić, mieszając go z miodem – po 1 łyżce miodu i octu na filiżankę wody.
Zadbaj o wiosenne oczyszczenie
Wiosna to doskonały czas, żeby wspomóc organizmu w procesie oczyszczania z gorącej wilgoci nagromadzonej wewnątrz po zimie. I właśnie od tego powinniśmy zacząć. Oczyszczanie wg TCM nie oznacza agresywnych głodówek – nasz organizm potrafi znakomicie oczyszczać się na co dzień. Dobrym rozwiązaniem jest częściowe ograniczenie spożycia niektórych produktów (szczególnie odzwierzęcych) i zastosowanie monodiety zbożowo-warzywnej.
Monodieta zbożowo-warzywna polega na spożywaniu wyłącznie jednego wybranego gatunku zboża i gotowanych warzyw przez wybrany czas, najczęściej od 3 do 9 dni. Do monodiety możemy wykorzystać ryż, kaszę jaglaną, jęczmienną, gryczaną czy komosę ryżową. Kasza gryczana i komosa ryżowa nie są zbożami (zaliczamy je pseudozbóż), ale świetnie nadadzą się do monodiety zbożowej.
Jak w prosty sposób zadbać o siebie w okres wiosennym?
1. Wstawaj ze wschodem słońca i wcześnie kładź się spać.
2. Praktykuj poranne, dynamiczne spacery.
3. Nie krępuj ciała, noś luźne ubrania i wykonuj ćwiczenia rozciągające, aby rozluźnić ścięgna i mięśnie.
4. Przyjrzyj się sobie i swoim emocjom, pielęgnuj spokój wewnętrzny i zachowaj równowagę umysłu.
5. Staraj się unikać stresogennych sytuacji.
6. Oczyść organizm po zimowym zastoju.
7. Jedz mniejsze ilości i odżywiaj się pełnowartościowymi, wzmacniającymi posiłkami.
Nie zapominaj też o zrobieniu przestrzeni w głowie, w sercu, o porządkowaniu własnej przestrzeni życiowej. Zadbaj o to, żeby się wyciszyć i wsłuchać w swój wewnętrzny głos i intuicję ciała.
Jeśli interesujesz się sezonowym odżywianiem i naturalnym wsparciem organizmu, przeczytaj nasze artykuły, znajdziesz je TU i TU.
Marta Jusińska
Z wykształcenia jestem magistrem dietetyki. Ukończyłam SGGW w Warszawie. Na co dzień zajmuję się pracą w badaniach klinicznych. Od ponad 12 lat jestem związana ze sportem, trenowałam lekkoatletykę, byłam wielokrotną medalistką mistrzostw Polski w biegach średniodystansowych. Pasjonuje mnie dietetyka sportowa. We współpracy dietetycznej stawiam na zdrowie i dobre samopoczucie, którego podstawą jest dla mnie odżywione i silne ciało. Jestem zwolenniczką racjonalnego podejścia do odżywiania. Sama lubię jeść roślinnie i stawiam na sezonowość. W wolnych chwilach gotuję, czytam książki i uczę się robić na drutach. Pasjonuje mnie neuronauka.
