Sen powinien być głęboki, restoratywny, wystarczająco długi – dzięki temu nasze organizmy funkcjonują w pełni mocy fizycznych i intelektualnych, a przy okazji łatwiej zachowują równowagę emocjonalną. A co daje nam świadomy sen? Odkrywamy pakiet wyjątkowej korzyści płynących z tzw. lucid dreaming.
Co się dzieje, kiedy śpimy?
W życiu pełnym codziennych wyzwań, sen może być ucieczką w przestrzeń bez nieprzyjemnych doświadczeń, ale nie zawsze musi to być ucieczka całkowicie pozbawiona kontroli. Kiedy śpimy, teoretycznie wchodzimy w stan, w którym jesteśmy bezwolni. Umysł odpoczywa, a w tym czasie ciało poddawane jest szeregom procesów regeneracyjnych:
Odpoczynek mózgu: Podczas snu mózg przechodzi przez różne fazy, w których jego poszczególne obszary są aktywowane lub dezaktywowane. Odpoczynek mózgu podczas snu jest kluczowy dla procesów naprawy i odbudowy neuronów oraz przetwarzania i konsolidacji pamięci.
Regulacja temperatury ciała: Podczas snu temperatura ciała maleje, co pomaga organizmowi w osiągnięciu stanu regeneracji i odpoczynku.
Odzyskiwanie energii: Sen pomaga w regeneracji i odnowie energetycznej organizmu poprzez zmniejszenie zużycia energii przez aktywność fizyczną i metaboliczną.
Odbudowa tkanek: W trakcie snu organizm regeneruje się poprzez odbudowę i naprawę tkanek, takich jak mięśnie, skóra i narządy wewnętrzne. Procesy regeneracyjne są aktywowane przez uwalnianie hormonów wzrostu i inne mechanizmy naprawcze.
Przetwarzanie i konsolidacja pamięci: Podczas snu zachodzi proces przetwarzania i konsolidacji pamięci, który pomaga w utrwalaniu doświadczeń i informacji zdobytych w ciągu dnia. Fazy snu REM (Rapid Eye Movement) są szczególnie ważne dla przetwarzania emocjonalnych i proceduralnych wspomnień.
Oczyszczenie mózgu: Podczas snu mózg przeprowadza proces oczyszczania z toksyn, co jest kluczowe dla utrzymania jego zdrowia i funkcji poznawczych.
Regulacja hormonalna: Sen wpływa na wydzielanie wielu hormonów, w tym kortyzolu (hormonu stresu), insuliny (reguluje poziom glukozy we krwi), leptyny i greliny (kontrolują apetyt i uczucie głodu).
Odpoczynek układu sercowo-naczyniowego: W trakcie snu spada ciśnienie krwi i zmniejsza się aktywność układu sercowo-naczyniowego, co obniża ryzyko chorób serca i nadciśnienia.
Regulacja funkcji oddechowych: Podczas snu zachodzi kontrola oddychania, co jest kluczowe dla zapewnienia odpowiedniego dopływu tlenu do organizmu oraz eliminacji dwutlenku węgla.
Nie zapominajmy o tym, że kiedy śpimy, również śnimy. A dlaczego to robimy? Jedną z głównych teorii jest, że marzenia senne są produktem przetwarzania i konsolidacji informacji zdobytych w ciągu dnia. Podczas snu mózg przekształca te informacje, integruje je z istniejącymi wspomnieniami i może wykorzystywać je do rozwiązywania problemów. Sny mogą służyć jako sposób wyrażania i przetwarzania emocji. Często nasze marzenia odzwierciedlają nasze zmartwienia, pragnienia, lęki lub tęsknoty, które mogą być trudne do wyrażenia w codziennym życiu. Dla niektórych osób marzenia senne mogą być sposobem przetwarzania traumatycznych doświadczeń. Marzenia te mogą pojawiać się jako próba zrozumienia i przepracowania trudnych wydarzeń. Niektóre teorie sugerują, że sny mogą pełnić funkcję adaptacyjną, pomagając nam przygotować się do różnych sytuacji życiowych, ćwicząc nasz umysł w reakcjach na różne wydarzenia.
Czym jest świadomy sen?
Nie do końca prawdą jest, że to, o czym śnimy, jest całkowicie poza naszą kontrolą. Świadomy sen, jak sama nazwa wskazuje, to zjawisko, w którym śniąca osoba zdaje sobie sprawę, że jest w stanie snu i często zachowuje świadomość, że przeżywa sen. Przeżywając świadomy sen, śniący może mieć kontrolę nad swoimi działaniami, świadomie kierując przebiegiem snu lub eksplorując i manipulując jego otoczeniem. Osoby doświadczające lucid dreaming’u mogą mieć zdolność do:
Świadomego rozpoznawania snu: Śniący zdaje sobie sprawę, że sen jest produktem jego własnego umysłu, co pozwala na kontrolę i eksplorację świata snu.
Kontroli działań: Osoba śniąca może celowo podejmować działania w śnie, kontrolując swoje ruchy, decyzje i senne interakcje z otoczeniem.
Kierowania treścią snu: Śniący może wpływać na treść i przebieg snu, zmieniając scenariusze, otoczenie lub wywołując różne zdarzenia.
Badania świata snu: Lucid dreaming umożliwia eksplorowanie świata snu, analizowanie wydarzeń i doświadczeń oraz badanie granic własnej wyobraźni.
Korzyści, które niesie ze sobą świadomy sen, są bardzo zachęcające do praktyki. Eksploracja świadomych snów może prowadzić do głębszego zrozumienia samego siebie. W ten sposób można pracować nad swoimi lękami, problemami lub celami życiowymi. Kontrola nad snem może być formą treningu mentalnego. Umacnianie zdolności koncentracji, wyobraźni i kontroli emocji może wpłynąć pozytywnie na codzienne życie. Ponadto świadomy sen może być narzędziem do rozwijania kreatywności. Pozwala eksperymentować z różnymi pomysłami i scenariuszami, które mogą później przenieść się do codziennej twórczości.
W jaki sposób wywoływać świadomy sen?
Dla niektórych ludzi świadomy sen to narzędzie do eksploracji własnego umysłu, kreatywności oraz samorozwoju. Niektórzy potrafią osiągać ten stan z natury, a reszcie pozostaje po prostu krok po kroku się go nauczyć. Co ciekawe, o ile będziemy podchodzić do tej nauki systematycznie, wcale nie będzie czymś bardzo obciążającym i czasochłonnym, a w bonusie jest bardziej świadome podejście do własnych przeżyć. Jak zatem możesz nauczyć się wywoływać świadomy sen? Oto kilka wskazówek:
Dbanie o higienę snu: Im lepsza higiena snu, tym głębszy i intensywniejszy sen. Im dłużej pozostajemy w fazie śnienia, tym większe pole mamy do praktyki świadomego snu.
Zapamiętywanie snów: Pisanie dziennika snów może pomóc w zapamiętywaniu i analizowaniu swoich snów.
Praktyka świadomej obecności: Ćwiczenia uważności i świadomej obecności w ciągu dnia mogą przyczynić się do tego, że łatwiej będzie osiągnąć świadomy sen w nocy.
Techniki budzenia się w śnie: Istnieje wiele technik, które pomagają ludziom budzić się w śnie. Jedną z popularnych metod jest technika MILD (Mnemonic Induction of Lucid Dreams), która polega na powtarzaniu w umyśle przed snem frazy typu: “Następnym razem, gdy będę śnić, będę wiedzieć, że śnię”.
Praktyka technik rzeczywistości weryfikującej: Techniki rzeczywistości weryfikującej (Reality Checking Techniques) to zestaw praktyk, które pomagają osobom doświadczającym lucid dreaming’u rozpoznać, czy znajdują się w stanie snu czy też w rzeczywistości. Te techniki pomagają trenować umysł do automatycznego sprawdzania rzeczywistości w celu uświadomienia sobie, czy aktualnie doświadczana sytuacja jest snem czy też jawą. Do najpopularniejszych technik rzeczywistości weryfikującej zaliczamy sprawdzanie zegarka (wiele osób w swoich snach nie jest w stanie odczytać czasu na zegarku; dlatego w trakcie dnia należy regularnie sprawdzać czas na zegarku lub smartfonie, a następnie zastanowić się, czy sytuacja jest prawdziwa) lub przypominanie sobie ostatnich zdarzeń (regularne zastanawianie się, jakim sposobem znaleźliśmy się w danej sytuacji, oraz próba przypomnienia sobie poprzednich wydarzeń może pomóc w identyfikowaniu, czy aktualnie przeżywamy sen czy też jawę).
Pierwszym krokiem do nauki świadomego snu jest zadbanie o jakość nocnej regeneracji. O tym, jak to zrobić, kierując się potwierdzonymi naukowo metodami, więcej piszemy TU.
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
