Dobrze działająca przemiana materii sprawia, że czujemy się lekko i energetycznie. Łatwo jednak ją zachwiać, a czynniki, które mogą sprawić, że nasz układ pokarmowy zaczyna się buntować, niekoniecznie biorą się tylko i wyłącznie z tego, jak jemy. Dziś sprawdzamy, jakie aspekty naszego trybu życia wpływają na to, jak działa przemiana materii oraz jak pomóc ją regulować nietypowymi produktami spożywczymi.
Czym jest przemiana materii?
Chociaż przemiana materii jest bezpośrednio związana z tym, co i jak jemy, nie definiuje tylko i wyłącznie pracy układu pokarmowego. Zakres jej wpływu jest dużo większy – obejmuje po prostu całe ciało. Przemiana materii, nazywana także metabolizmem, to proces, w którym organizm przetwarza pokarm i substancje odżywcze na energię potrzebną do funkcjonowania oraz na budulec dla komórek i tkanek. Ten bardzo złożony proces można podzielić na następujące etapy:
Przemiana pokarmu: Kiedy spożywamy pokarm, nasz organizm rozkłada go na składniki odżywcze, takie jak węglowodany, białka i tłuszcze.
Trawienie: Składniki odżywcze są trawione przez enzymy w żołądku i jelitach. Podczas trawienia węglowodany są rozkładane na glukozę, białka na aminokwasy, a tłuszcze na kwasy tłuszczowe i glicerol.
Wchłanianie: Po trawieniu składniki odżywcze są wchłaniane przez ściany jelit do krwiobiegu. Stamtąd są transportowane do różnych części ciała.
Użytkowanie energii: Wytworzona w tym procesie glukoza jest podstawowym źródłem energii dla komórek. Jest ona przetwarzana w mitochondriach, które są nazywane “elektrowniami komórkowymi”, aby wyprodukować energię w postaci ATP (adenozynotrifosforanu).
Magazynowanie i zużycie energii: Nadmiar glukozy jest magazynowany w postaci glikogenu w wątrobie i mięśniach do późniejszego wykorzystania. Gdy organizm potrzebuje dodatkowej energii, glikogen jest rozkładany na glukozę. Jeśli nie jest potrzebna, nadmiar glukozy jest przekształcany w tłuszcz i magazynowany w komórkach tłuszczowych.
Synteza białek: Aminokwasy pobrane z pokarmu są wykorzystywane do budowy nowych białek potrzebnych do naprawy tkanek i budowy nowych komórek.
Przemiana materii może działać z różnym natężeniem, ale najważniejsze jest to, że działa non stop. Każda z 37 bilionów komórek, które tworzą ludzkie ciało, nieustannie przechodzi przez reakcje metaboliczne i współdziała, aby utrzymać nasze systemy w działaniu.
Na co wpływa przemiana materii?
Sprawnie działająca przemiana materii to dużo więcej niż po prostu płaski brzuch. To, w jaki sposób nasze ciało radzi sobie z przetwarzaniem jedzenia na energię (ciekawostka: w jednym funcie tkanki tłuszczowej zgromadzona jest wystarczająca ilość energii, aby zasilić żarówkę o mocy 40 watów przez ponad sześć minut!) definiuje poziom naszego zdrowia:
Układ pokarmowy: Sprawna przemiana materii pomaga w trawieniu pokarmu i wchłanianiu składników odżywczych, co zapewnia organizmowi substancje niezbędne do budowy komórek i produkcji energii.
Układ sercowo-naczyniowy: Sprawna przemiana materii pomaga utrzymać odpowiedni poziom cholesterolu i ciśnienia krwi, co może obniżyć ryzyko chorób serca i naczyń krwionośnych.
Układ nerwowy: Dobrze funkcjonujący metabolizm dostarcza mózgowi wystarczającej ilości glukozy, co jest niezbędne do utrzymania funkcji poznawczych i równowagi emocjonalnej.
Układ hormonalny: Zdrowa przemiana materii może wpływać na równowagę hormonalną, co jest istotne dla regulacji wielu procesów w organizmie, takich jak wzrost, rozwój i metabolizm.
Układ odpornościowy: Odpowiednia przemiana materii wspiera produkcję komórek odpornościowych, co może pomóc w walce z infekcjami i chorobami.
Od czego zależy, jak działa nasza przemiana materii?
Każdy z nas rodzi się z określoną przemianą materii – na to, jak działa, wpływają bowiem czynniki genetyczne. Nie jest to jednak stała, która towarzyszy nam przez całe życie w niezmiennej formie, ponieważ na tempo i efektywność przemiany materii wpływają również czynniki takie jak:
Wiek: Metabolizm zwalnia wraz z wiekiem, co może prowadzić do spadku tempa przemiany materii.
Płeć: Mężczyźni zazwyczaj mają wyższą przemianę materii niż kobiety, ponieważ posiadają więcej masy mięśniowej.
Skład ciała: Osoby o większej masie mięśniowej mają zazwyczaj wyższą przemianę materii niż osoby o większej masie tłuszczowej.
Poziom aktywności fizycznej: Regularna aktywność fizyczna może przyspieszyć przemianę materii poprzez zwiększenie spalania kalorii.
Dieta: Skład diety, w tym ilość spożywanych kalorii i proporcje makroskładników (węglowodany, białka, tłuszcze), może wpływać na tempo przemiany materii.
Poziom stresu: Wysoki poziom stresu może wpływać na metabolizm poprzez zwiększenie produkcji kortyzolu, hormonu stresu, który może prowadzić do kumulowania tłuszczu.
Zdrowie: Choroby lub zaburzenia metaboliczne mogą wpłynąć na funkcjonowanie przemiany materii.
Przemiana materii – nietypowe produkty, które ją wesprą
Utrzymanie metabolizmu w pełnej sprawności to złożona misja, szczególnie biorąc pod uwagę to, jak wiele czynników może wpływać na regulowanie jej tempa. Dzisiaj skupimy się na nietypowych produktach spożywczych, które mogą sprawić, że Twój układ pokarmowy zacznie działać efektywniej, a Ty poczujesz przypływ energii. Oto one:
Goździki Diabeł tkwi w szczegółach, a przyprawy mają ogromną moc regulowania przemiany materii. Goździki zawierają związek o nazwie eugenol, który może pomóc w zwiększeniu tempa przemiany materii poprzez stymulację enzymów trawiennych i przyspieszenie trawienia.
Kiszonki Probiotyki zawarte w kiszonkach mogą pomóc w utrzymaniu zdrowej flory bakteryjnej w jelitach, co jest istotne dla prawidłowego trawienia i wchłaniania składników odżywczych. Zdrowe jelita mogą pomóc też w regulacji poziomu hormonów regulujących apetyt, co może wpłynąć na kontrolę masy ciała i tempa przemiany materii.
Algi morskie Algi morskie, takie jak spirulina i chlorella, są bogate w białko, witaminy, minerały i przeciwutleniacze. Mogą one wspomagać metabolizm poprzez zwiększenie termogenezy i poprawę zdolności organizmu do spalania kalorii.
Pomidory Pomidory składają się w aż 95% z wody. Odpowiednie nawodnienie może wspomagać zdrowy metabolizm poprzez regulację temperatury ciała, transport składników odżywczych, utrzymanie odpowiedniego poziomu nawilżenia komórek i zwiększenie tempa spalania kalorii. Dlatego też nie tylko regularne picie wody, ale też spożywanie produktów o dużej jej zawartości może sprawić, że Twoja przemiana materii zacznie działać sprawniej.
Awokado Awokado jest bogate w składniki odżywcze, takie jak potas, witaminy z grupy B, witamina E i kwas foliowy. Te składniki odżywcze są istotne dla prawidłowego procesu produkcji energii i utrzymania zdrowego układu nerwowego. Ponadto, tłuszcze jednonienasycone mogą pomagać w regulacji poziomu cukru we krwi poprzez zmniejszenie szybkości wchłaniania glukozy z jedzenia. Stabilizacja poziomu cukru we krwi może pomóc w kontrolowaniu apetytu i unikaniu nagłych skoków insuliny, co może wpływać na metabolizm.
Przemiana materii może spowalniać, kiedy Twoje ciało poddawane jest działaniu chronicznego stresu. O tym, w jaki sposób naturalnie regulować poziom hormonu stresu, piszemy TU.
Monika Dąbrowska
Odkąd pamiętam moje życie było związane z pracą nad ciałem – najpierw pływałam, potem grałam w siatkówkę, równolegle zakochałam się w nartach, a wreszcie trafiłam na jogę i przy niej pozostanę już na zawsze. To był mój pierwszy przemyślany krok w holistycznej pracy nad sobą. Po nim nastąpiły kolejne, odżywianie, świadoma pielęgnacja, praca nad emocjami, własnymi barierami i wiele innych. Gdzieś pośrodku tej drogi zrodził się pomysł na portal Twig.pl, który ma być inspiracją dla innych (i dla mnie) do wprowadzania dobrych praktyk w codzienności. Rozpoczynając ten projekt zostawiłam za sobą dotychczasowe życie zawodowe związane z marketingiem i reklamą i pracą w takich branżach jak moda i uroda. Na co dzień nie mogę żyć bez książki, filmu i teatru. Na mojej ścieżce edukacji pojawiła się nawet szkoła aktorska, pierwsza życiowa lekcja otwartości. Kolejne odebrałam podróżując. Coraz więcej miejsca w moim życiu zajmuje natura. Latem uciekam z Warszawy (w której mieszkam) nad Narew, gdzie trochę zdradzam jogę pływając na wakeboardzie albo po prostu gapiąc się w słońce.
