Jej zadaniem jest ułatwienie nam radzenia sobie ze stresem, trudnościami i przeciwnościami losu. Jest niczym zdolność do „podnoszenia się” po niepowodzeniach. Co więcej, pomimo tych wyzwań życiowych, pozwala nam wciąż rozwijać skrzydła. Bohaterka dzisiejszego artykułu, rezyliencja, zwane też odpornością psychiczną!
Jako ludzie potrafimy przetrwać nawet najbardziej wymagające doświadczenia. Często jednak nie jesteśmy świadomi tego, dlaczego poradziliśmy sobie z wyzwaniami, przed którymi stanęliśmy. Odpowiedzią jest rezyliencja!
Od początku… Czym jest rezyliencja?
Badacze nie są zgodni co do jej definicji. Według artykułu z 2013 r., zainspirowanego spotkaniem Międzynarodowego Towarzystwa Studiów nad Stresem Traumatycznym, jest ona: „zdolnością do zginania się, ale nie złamania, odbicia się, a być może nawet wzrostu w obliczu niekorzystnych doświadczeń życiowych” lub „stabilną trajektorią zdrowego funkcjonowania po wysoce niekorzystnym zdarzeniu”.
Dr Mark Hoelterhoff mówi z kolei tak: „Jeśli przyjmiemy definicję rezyliencji jako […] zdolność przetrwania przeciwności losu, to sugerowałbym, że jest to definicja […] niekompletna. Jeśli jednak zmienimy nieco tę definicję, aby powiedzieć, że rezyliencja nie polega na przetrwaniu przeciwności losu, ale na rozwoju dzięki przeciwnościom losu, […] oznacza to dużą zmianę paradygmatu i tak naprawdę oczekujemy od rezyliencji czegoś więcej niż tylko radzenia sobie”.
Osoby odporne psychicznie są w stanie zgromadzić dostępne zasoby, poprosić o pomoc (co często bywa dla nas trudne), wykorzystać swoje mocne strony, aby sprostać wyzwaniom życiowym. Zamiast popadać w rozpacz lub uciekać przed problemami (np. w używki), stają twarzą w twarz z trudnościami. Warto podkreślić, że osoby odporne wcale nie doświadczają mniej niepokoju, lęku, czy smutku. Po prostu wykorzystują zdrowe umiejętności radzenia sobie z trudnościami w sposób, który wzmacnia ich siłę i rozwój, często stając się silniejszymi niż byli wcześniej.
Co jest na liście korzyści?
Według przeglądu z 2018 r., rezyliencja wiąże się z niższym poziomem lęku, stresu i depresji. Potwierdza to także badanie opublikowane w Psychology, Health&Medicine z 2022 r., w którym wzięło udział ponad sto studentów. Wykazano bowiem, że rezyliencja była powiązana ze zmniejszonym stresem we wczesnych stadiach pandemii Covid-19. Odporność psychiczna może również sprawiać, że osoby, które jej doświadczają:
– czują się pełne nadziei i optymizmu,
– są bardziej zaradne życiowo,
– łatwiej utrzymują stabilność emocjonalną,
– mają większą satysfakcję z życia.
Jakie są oznaki rezyliencji?
Odporni ludzie często mają wiele cech, które pomagają im stawić czoła wyzwaniom. Oto kilka z nich:
– postrzeganie siebie, jako „ocalałych” (wiedzą, że nawet, gdy sytuacja jest trudna, mogą iść dalej),
– umiejętność radzenia sobie z emocjami w obliczu stresu,
– współczucie dla samego siebie (samoakceptacja, życzliwość),
– chęć znalezienia rozwiązania a nie problemu,
– korzystanie ze wsparcia społecznego, gdy jest taka potrzeba.
Rezyliencja, jak ją wzmacniać?
Dobra wiadomość jest taka, że jest to umiejętność, którą każdy z nas może w sobie zbudować (bez względu na to, czy rodzice nam w tym pomogli, czy też nie). Istnieją różne kroki, które mogą prowadzić do większej odporności psychicznej. Wśród nich m.in.:
– świadomy wybór poświęcania czasu na dbanie o swój dobrostan psychiczny i emocjonalny (pozwolenie sobie na to, traktowanie tego priorytetowo),
– praktykowanie technik relaksacyjnych (o wiele łatwiej podnieść się po kryzysie, gdy poziom stresu jest mniejszy), takich jak: joga, wizualizacja, ćwiczenia oddechowe, uważne spacery wśród natury,
– optymistyczne podejście (skup się na tym, co możesz zrobić w obliczu wyzwania),
Sprawdź, jakie nawyki dzielą ze sobą nieszczęśliwi ludzie. Więcej przeczytasz o nich TU.
– samoświadomość (także swoich mocnych stron, które warto wykorzystywać w sytuacji trudnych doświadczeń),
– chęć do poszukiwania wsparcia (rozmowa o trudnościach nie sprawi, że problemy znikną, ale dzielenie się nimi z kimś bliskim lub właściwym terapeutą daje poczucie wsparcia) – badania pokazują, że ludzie, którzy nie są sami z problemami, mają silniejszą odporność psychiczną.
Więcej o odporności psychicznej, pisaliśmy TU.
Co jeszcze pomoże Ci zadbać o zdrowie psychiczne każdego dnia? Sprawdź nasze podpowiedzi TU.
Patrycja Zwolińska
Odkąd zaczęłam podążać drogą zdrowia i większej świadomości moje życie obróciło się do góry nogami. Pokochałam stać na głowie, kiedy wszystko jest na właściwym miejscu – włącznie ze mną. Codziennie uczę się sztuki wdzięczności i zachwytu nad naturą, która nie ma sobie równych. Jest dla mnie najlepszym lekarstwem. Kocham górskie wędrówki w nieznane, ale także wpatrywanie się w piękno kwitnących bzów, chodzenie boso po trawie. Kocham po prostu być ze światem, nie przeciw niemu. Na postrzeganie samej siebie i świata wpłynęły znacznie joga i medytacja, które nieustannie uczą mnie pokory i dystansu. Pasjonuje mnie Ajurweda i Medycyna Chińska, które patrzą na człowieka holistycznie. Odkąd zostałam wegetarianką moją nową pasją stało się roślinne gotowanie – uczę się leczyć pożywieniem. Lubię obserwować niebo i wpatrywać się w gwiazdy, które dzięki astrologii bardziej rozumiem. Wracając na ziemię – jestem studentką dziennikarstwa, która ulgę znajduje w pisaniu. Jestem także marzycielką i wolną duszą, która stale szuka swojej ziemskiej ścieżki.
